Inglorious Bastards in Cannes

بازنویسی خیالی تاریخ : انتقام یهودیان از آلمانی ها

 

نمایش اثر جدید کارگردان آمریکائی، کوئنتین ترنتینو در جشنواره کن -- فیلم«حرامزاده های بی سیرت» به خاطر شمار کثیر هواداران سرسخت ترنتینو در میان فیلمبازهای جهان، با انتظارهای جدی و سروصدای زیادی همراه بود. در این فیلم که «برد پیت» نقش یک افسر آمریکائیمی کند، یک انتقام خیالی گرفته می شود توسط یهودیان آمریکائی و آلمانی از آلمان نازی، با به خاک و خون کشیدن سربازان آلمانی پشت خط جبهه در فرانسه دردوران جنگ دوم جهانی.

 

نخستین واکنش منتقدها به این فیلم درهم یا مخلوط بود.  فیلمی است که یک عده سرباز یهودی آمریکائی را نشان  می دهد تحت فرماندهی برد پیت در جنگ جهانی دوم، پشت خط جبهه در فرانسه،  که کشتار خون آلودی به راه می اندازند از دشمنان آلمانی، که رویا یا آروزی انتقام یهودیان است از آلمان نازی. 

 

گزارش تلویزیونی بهنام ناطقی

بعضی منتقدها از بعضی جنبه های آن تعریف کرده اند اما همگی از طولانی بودن آن شکایت کرده اند که نشان می دهد قبل از رسیدن به اکران عمومی، باید از نو مونتاژ بشود. در اهمیت این فیلم همین بس که انجلینا جولی بچه ها را ول کرد و شب افتتاح آن روی فرش قرمز فستیوال کن به برد پیت پیوست و رنگین نامه ها و رنگین نماها، همه با خوشحالی گزارش دادند که آنشب انجلینا حتی با برد پیت شام خورد. ظاهرا پیت التماس کرده بود که با نیامدنش خبری گنده تر از افتتاح فیلم به وجود نیاورد که همه چیز دیگر را تحت الشعاع قرار بدهد.  چون شایع بود که می خواهند جدا شوند.

 

به هرحال، از کنجکاوی جهانی در باره فیلم، خود ترنتینو هم در جشنواره کن، جوگیر شده بود، واعلام کرد که فیلمش را برای جهان ساخته و مرکز ثقل جهان هم آنجاست که او ایستاده، یعنی وسط جشنواره کن، که شاید اگر آدم ترنتینو باشد، و کنار برد پیت جلوی صدها خبرنگار نشسته باشد، چنین احساسی بهش دست بدهد، ولی اینجور  حرفها  از دور جلوه دیگری دارد، مثلا در تهران یا نیویورک یا حتی لس آنجلس، یا هالیوود دقیقا، در استودیوی یونیورسال، که یک عده قیچی بدست منتظرند کار جدید ترنتینو را قبل از نمایش عمومی سلاخی کنند.

 

***

 

هنرمندان فیلم «حزامزاده های بی سیرت» با حضور خودشان جشنواره کن را نورباران کرده بودند. یکی از بزرگترین شبهای کن بود که خیلی ها انتظارش را می کشیدند، افتتاح فیلم جدید کونتین ترنتینو با شرکت برد پیت، که در کنار شریک زندگی اش خانم انجلینا جولی روی فرش قرمز حاضر شد، همراه با بازیگران دیگر فیلم و  همچنین سناریست و کارگردان کوئنتین ترنتینو.

 

ترنتینو در مصاحبه مطبوعاتی در برابر خبرنگاران از تجربه نمایش ناگهانی فیلم برای همه جهان سخن گفت.  ترنتینو می گوید: فیلم، در فستیوال کن، یکباره در مقابل قضاوت همه دنیا قرار می گیرد که همزمان شروع می کنند به نظردادن و بنابراین فیلم، مثل گربه ای از داخل گونی، بیرون می پرد روی کره زمین. او می گوید فقط یک  فیلمساز آمریکائی نیست بلکه برای کره زمین فیلم می سازد.

 

برد پیت می گوید صبح شبی که ترنتینو این سناریو را برای او آورد، دید پنج بطری شراب خالی کنار اطاق افتاده و دستگاهی  برای دود کردن... و نفهمید که چطور شش هفته بعد از آن در لباس سروان آلدو  رین سر صحنه فیلمبرداری بود. او می گوید پارسال اگست بود و ترنتینو گفت سال دیگر در کن خواهیم بود. پیت می گوید از این فیلمها کم پیش می آید.

 

در این روایت دیگرگون از تاریخ جنگ دوم، برد پیت یک افسر آمریکائی است که در فرانسه با یک بانوی یهودی همدست می شود برای راه انداختن حمام خون در تالار یک تئاتر، یعنی روایتی نوین و دیگرگون می سازد از انهدام دشمن آلمانی.

 

برد پیت می گوید هدف او از قبول این نقش، امتحان یک کار تازه بود و می افزاید چون سنش بالا رفته می خواهد با کسانی کار کند که خوشش می آید، چون هر نقش، بازیگر را ماهها از خانواده دور می کند و بهتر است برای انسان مفهومی داشته باشد، تنوع باشد.

ترنتینو می گوید همیشه می خواسته با برد پیت کار کند و در جواب یکی از سئوالهائی که خبرنگاران مدام از او می پرسند، که با کدام بازیگرها دوست دارد کار کند، همیشه اسم برد پیت را می آورد تا اینکه سرانجام سناریوئی که به درد پیت بخورد نوشت.

 

***

 

ترنتینو که با فیلم Pulp Fiction پانزده سال پیش جایزه اول جشنواره کن را گرفت، مثل خیلی دیگر  از هنرمندان هم نسلش به کن برگشته برای اینکه مهر تائید دیگری بگیرد برای بازگشتش در بلوغ ولی همه منتقدها در این که موفق بوده در این کار، با هم هم نظر نیستند.  اسم عجیبی دارد فیلم جدید ترنتینو، که ظاهرا اسم یک فیلم ایتالیائی قدیمی است که ترنتینو برداشته بدون اینکه ربطی به آن فیلم داشته باشد.

 

ترنتینو متخصص فیلمهای قدیمی است، چون سابقا در ویدیوکلوپ فیلم اجاره می داده. واژه Inglorious به معنی بی سیرت،  بی آبرو، یا بی شکوه است، یعنی کسانی که انتظار بهتری از آنها می رفته ولی خرابکاری کرده اند.  ما  ترجمه کردیم بی سیرت به خاطر اینکه لغت قدیمی تر و کمتر معمول تری را انتخاب کرده باشیم که ظاهرا بازی است که خود ترنتینو خواسته با استفاده از این واژه ویکتوریائی انجام بدهد.

 

اما مثل اسمش، ترنتینو صحنه های فیلمش را از هم فیلمهای دیگر الهام می گیرد. کارهای ترنتینو بیشتر در باره سینماست تا چیز دیگر، و فیلمهاش ترکیبی از صحنه ها و اشاره ها و بازسازی های فیلمهای دیگر هستند مثلا در Kill Bill از فیلمسازهای هنک کنگی فیلمهای کاراته ای و کونگ فو ستایش می کند به اضافه وسترن های ایتالیائی دهه 1970 یا در فیلم Death Proof ما را می برد به فضای فیلمهای درجه دوم همان دهه در باره جادوی اتوموبیلهای عجیب و غریب... فیلم جدیدش هم حال و هوای فیلمهای موج نوی سینمای فرانسه را دارد به خصوص فرانسوا تروفو و فیلمش «آخرین مترو» ولی خود  ترانیتنو اشاره کرد که این فیلم هم یک وسترن ایتالیائی است که آن را با تصویرنگاری فیلمهای جنگ دوم پیوند داده باشند.

 

اما فیلم آرزوئی را برآورد می کند که در تاریخ اتفاق نیفتاد. یعنی هیچکس سقوط آلمان نازی و مرگ هیتلر را که در بونکر زیرزمینی او در برلین اتفاق  نیفتاد ندید، اما در انتقام خونینی که در این فیلم نشان داده می شود، شکست آلمانی ها را می آورد در یک تئاتر قرار می دهد. وسط شهر پاریس، آن هم به دست یک بانوی دلیر و خونخوار یهودی به نام شوشانا دریفوس ...

 

ریچارد کورلیس، منتقد هفته نامه تایم از جشنواره کن نوشته  ترنتینو اولین کسی نیست که آرزو کرد سقوط رایش سوم را به چشم ببیند ولی اولین کسی است که دوساعت و نیم فیلم را به تصویر کردن این آروزی انتقام اختصاص داده، یک رویای انتقام، در فیلمی حماسی چهار زبانه.  کورلیس در این فیلم هم خط درونمایه کارهای اخیر ترنتینو، یعنی Kill Bill  و Death Proof را دیده که  محورآنها زنهای خونخوار و قوی هستند و در این فیلم، یکی در نقش شوشانا، که ملانی لوران بازی می کند و یکی هم در نقش بریجیت، هنرپیشه سینمای آلمان درزمان رایش سوم، با بازی دایان کروگر، دو قهرمان زن آفریده. کار اینها و شش مرد همدست آنها که دو یهودی آلمانی هم در میان شان هستند، در فیلم ترنتینو این است که آلمانی ها را قیمه قیمه کنند، و باز فرصتی است برای نمایش خشونت، که برخلاف اسم فیلم، با شکوه است. 

 

بعضی از منتقدان بین المللی بلافاصله نقدهای ستایش آمیز نوشتند. مثلا منتقد ماهنامه Empire که آشکارا یکی از هواداران ترنتینو و سینمای خاص اوست، نوشته فیلمی است درخشان و هر قسمت آن به اندازه اشتباه عمدی در املای اسم فیلم، من در آوردی است. این منتقد از بازی ها به خصوص تعریفل کرده و آنها را بهترین و جسورانه ترین فیلم ترنتینو دانسته هم از نظر سناریو و هم از نظر کارگردانی. اما مایک گودریج در اسکرین اینترنشنال و خیلی منتقدهای دیگر از جمله هالیوود ریپورتر از طولانی بودن این فیلم انتقاد کرده اند.

 

گورریچ نوشته چالش قابل ملاحظه ای است برای تماشاگر عادی که 154 دقیقه دوام بیاورد هر چند که حادثه در فیلم کم نیست و فیلم به سبک همیشه ترنتینو پر از صحنه های خونین است، اما فیلمساز قسمت های طولانی از فیلم را به دیالوگ اختصاص داده که به نظر این منتقد حوصله تماشاگر را سر می برد. 

 

هالیوود ریپورتر هم نوشته برای کوئینتین ترنتینو، تاریخ تکرار نخواهد شد و این فیلم هم یکی دیگر از سلسله فیلمهای نومید کننده شصت ودومین فستیوال کن است. منتقد گاردین نوشته بعضی بازی های نسبتا خوب در این فیلم هست، اما همه چیز به شدت کسالت آور است.

 

منتقد گاردین پیتر بردشاو به ترنتینو توصیه می کند برگردد سر ساختن فیلمهائی مثل Kill Bill که با خوشحالی استفاده ابزاری می کنند از خشونت و قصه و علائق تماشاگرها و همه کلیشه های سینمائی.  این منتقد که فیلم جدید ترنتینو را به سبک اسم «کیل بیل» کیل هیتلر اسم گذاشته، نوشته این فیلم برای ترنتینو کار نکرد.