Easy Virtue

انقلاب یک زن آمریکائی در خانواده انگلیسی

 

شخصیت جسیکا بیل در فیلم «تقوای سست» یا«هرزه» یا «بی عفت»، نماینده انقلابی است در ارزش های کهنه اخلاقی -- در فیلم «تقوای سست» او یک زن پیشتاز آمریکائی است، قهرمان مسابقات اتوموبیلرانی در دهه 1920، که وارد یک خانواده پولدار و طبقه متوسط بالای انگلیسی می شود و حضورش زهوار دررفته و داغان طبقه اجتماعی را نشان می دهد که سعی می کند با تظاهر به اخلاق ویکتوریائی، و به اصطلاح زاهدنمائی و جانمازآب کشیدن، سقوط کامل خود اقتصادی و اجتماعی و سیاسی خود را پنهان کند.

 

«تقوای سست» یا سست عفت،  فیلم جدید کارگردانی است به نام استیون الیوت، که شاید زیاد معروف نیست، به دلیل اینکه سالهاست هم به دلیل تصادف دردناکی در جریان ورزش اسکی، و هم به دلیل دلخوری اش از نظام مدیریت صنعت سینما، گوشه گرفته بود. فیلمی که استیون الیوت را در سینمای جهان مطرح کرد، یک فیلم غیرمتعارف جاده ای بود در باره چند خواننده زن پوش با شرکت ترنس استامپ به نام «ماجراهای پرسیلا، ملکه کویر» -- موفقیت آن چنان بود که فرقه شد و حتی نمایش موزیکال آن هم ساخته شد...

 

گزارش تلویزیونی بهنام ناطقی

حالا در کار جدیدش، استیون الیوت برگشته به یک نمایشنامه علیه بورژوازی متظاهر و عصاقورت داده مرتبط با اشراف، در بریتانیا -- نمایشی است از دهه 1930 یعنی تقریبا 80 سال پیش -- ازنمایش پرداز بریتانیائی نوئل کاوارد Noel Coward . *** در تقوای سست، جسیکا بیل با گروهی از بازیگران کارکشته بین المللی همبازی است، از جمله کالین فیرث. جسیکا بیل می گوید کار گروهی با بازیگران دیگر را دوست دارد چون دیالوگها مثل مسلسل رد و بدل می شود و خیلی عالی است و تجربه خیلی خوبی بود.

 

در «تقوای سست» جوان انگلیسی با بازی بن بارنز، همسر جدید آمریکائی خود لوریتا، با بازی جسیکا بیل را به میان خانواده اشرافی انگلیسی خود می برد ولی مادر داماد با بازی کریستین اسکات تامس، عروس آمریکائی اش را دوست ندارد. کارگردان استیون الیوت هنرپیشه 27 ساله جسیکا بیل را یک رویای مطلق توصیف می کند و می گوید زنی که بارها به عنوان زیباترین زن دنیا رای آورده، طبعا وقتی می آید نقشی بازی کند، بار سنگینی به دوش می کشد، به خصوص که خیلی ها نمی توانند در ماورای زیبائی ظاهری او، به هنرش نگاه کنند.

 

الیوت می گوید زیر صورتک زیبایش، جسیکا بیل یک کمدین باذوق است. او می گوید در اولین ملاقات وقتی چند تا متلک به جسیکا پراند و او زیرکانه جوابش را داد، فهمید که دختر شیطانی است و می افزاید جسیکا بیل این فیلم را می رباید. موضوع فیلم «تقوای سست» تلاش بیهوده برای حفظ سنت های پوسیده و ارزش های فروریخته است. بازیگر کالین فرث می گوید وقتی فیلم را می گرفتند، بحران اقتصادی بزرگ جهانی، هنوز مثل امروز کاملا مشهود نبود.

 

او می گوید نمی خواهد تمثیل های پیش پا افتاده را مطرح کند ولی در جهان همیشه عده ای هستند که سعی می کنند به انگاره های کهنه بیاویزند، نظامهای سیاسی یا اقتصادی ای که مدتهاست از کار افتاده. او می گوید در خانواده موضوع فیلم «تقوای سست» چنین اتفاقی افتاده. از ویژگی های فیلم «تقوای سست» بازسازی دقیق زندگی اشراف بریتانیا در آغاز قرن بیستم است، که از جمله شامل شکار و اسب سواری هم می شود. بن بارنز، که در فیلم ماجراهای نارنیا درخشید، می گوید در طول هفت ماه فیلمبرداری، هیچوقت از اسب نیافتاد ولی صحنه اسب سواری فیلم «تقوای سست» را گذاشته بودند برای آخر کار و دیگرنگران افتادن او نبودند، و در شروع کار، او با اسب افتاد توی جوی، و دید 50 سوارکار دارند با سرعت به طرفش می آیند، چون شخصیت او رهبر گروه شکار بود. او می گوید خودش را به سرعت کنار کشید.

 

***

 

گروه چشمگیری از هنرپیشه های انگلیسی جمع شده اند دور جسیکا بیل در فیلم «تقوای سست.» هر کدام صاحب اعتبار هستند برای خودشان. مثلا مادر خانواده با بازی کریستین اسکات تامس است که پارسال در فیلم فرانسوی «تو را همیشه دوست داشته ام» واقعا دنیای سینمای جدی را تسخیر کرد. یا کالین فرث، که نقش پدر خانواده را بازی می کند.

 

با این حال، کشش این فیلم همانطور که در اول گزارش هم اشاره کردیم، جسیکا بیل است -- چون چند سال است در اینکه در حال حاضر و در میان هم نسل های خودش، زیباترین چهره و بدن را دارد، تردیدی نیست اما به قول تاد مککارتی، منتقد هفته نامه تخصصی ورایتی، با این فیلم، خانم جسیکا بیل نشان می دهد که کمدینی است با قدرت و زمان شناس، و علت اینکه این استعدادهای او تا حالا معلوم نبود این بود که کسی از او نخواسته بود آنها را نشان بدهد.

 

در این فیلم، خانم بیل شغل غیرعادی ای دارد، یعنی در آن زمان دهه سی، نقش یک زن قهرمان اتوموبیلرانی را بازی می کند که شخصیت پیشتازی حساب می شود برای دوره خودش، یک شخصیت سنت شکن. البته همین که خودش را نشان بدهد برای سریالهای تلویزیونی مثل آسمان هفتم کافی است. از حضور جسیکا بیل در میان جمعی از هنرمندان برجسته انگلیسی که بگذریم، امتیاز دیگری که فیلم «تفوای سست» می تواند به آن ببالد، حضور، یا بهتر بگوئیم بازگشت سناریست و کارگردانی با توانائی های استیون الیوت است به پشت دوربین، که منتقدها از آن استقبال کرده اند.

 

در اینجا استیون الیوت یکی از نمایش های نوئل کاوارد را کار کرده نوئل کاوارد، نویسنده، بازیگر، شاعر، ترانه سرا و شخصیتی هنری - فرهنگی است که سایه اش روی تئاتر و ادبیات قرن بیستم انگلیسی زبان افتاده از دهه 1920 تا دهه 1960-- نویسنده ای است که به خاطر نمایش ادا و اطوار زندگی اشراف و طبقه ثروتمند انگلیس مشهور است و دهه ها با موفقیت خیره کننده در انگلیس و آمریکا نمایش های، موزیکال های او و برنامه هائی که برای رسانه ها نوشت، را تکرار کردند. سال 1999 صدمین سالگرد او را جشن گرفتند و منتقدها بارها تاکید کردند که در ورای موفقیت زودگذر نمایش های کمیک او، که اشراف را دست می انداخت و دیالوگ های ادائی انگلیسی را در دنیا مشهور کرد، مفاهیم جدی تر و انتقاد از آدمهای روز را می توان پیدا کرد. نمایش «تقوای سست» نوئل کاوارد را را آلفرد هیچکاک هم فیلم کرده بود، در دوران کار صامت در  سال 1927.

 

به قول منتقد ورایتی، کارگردان فیلم «تقوای سست» استیون الیوت موفق می شود شامپانی نوئل کاوارد را پراز حباب نگه دارد. ولی این نمایش را نوئل کاوارد در 24 سالگی نوشته و نمایش حمله ای است آشکار به طبقه مرفه جامعه، طبقه بورژوای انگلیسی که بعد از جنگ اول، خیلی از زمین ها وامکانات و حتی پول و ثروت خود را از دست داده بودند، اما با تظاهر به اخلاق ویکتوریائی سعی می کردند برای خودشان احترام جلب کنند. کیرک هاینکات، منتقد هالیوود ریپوتر که این فیلم را سال گذشته در جشنواره تورونتو دیده، می نویسد کارگردان استیون الیوت به خوبی حمله نمایشنامه نویس نوئل کاوارد به ریاکاری ویکتوریائی در باره عفت اخلاقی را درک می کند و در فیلم بازتاب می دهد.

 

منتقد ورایتی یاد آور شده که نمایش را همراه با سناریست، شریدن جابینز، نمایش را تا حدود زیادی تغییر داده اند که امروزی تر بشود، بدون اینکه محتوای آن عوض شود، سعی کرده اند که زبان نمایش، لباسها و موسیقی به چشم و گوش تماشاگر امروز، تازگی داشته باشد. به اصطلاح گردو خاک آن را گرفته اند. این منتقد به خصوص از انتخاب ترانه های نوئل کاوارد و کول پورتر، تعریف کرده و از صحنه فیلم که جلال و شکوه در حال زوال خانواده انگلیسی را نشان می دهد. هلن اوهارا، منتقد ماهنامه امپایر، انتقاد کرده از تغییر لحن فیلم، بین کمدی و درام حرکت می کند و انتقاد کرده از اینکه در لباسها مثلا حس طنر و شفافیت وجود ندارد.

 

منتقد «تایم اوت» نوشته تنها نقطه سیاه فیلم بازی جسیکا بیل است که یا نق می زند یا زیادی خوشحال است و در هر حال، نمی تواند حق دیالوگهای درخشان و پرمغز نوئل کاوارد را ادا کند.