8 Oscars for “Slumdog”

اسکار: پشت کردن هالیوود به هالیوود

دیشب به وقت لس آنجلس، و سحرگاه امروز به وقت تهران، مراسم اهدای جوائز اسکار، شاهد موفقیت یک فیلم غیرمتعارف بودند. فیلم هندی - انگلیسی «زاغه سگ میلیونر» هشت جایزه اسکار، از ده جایزه ای که برای آن نامزد شده بود را برنده شد و به این ترتیب، جوائز اسکار 2009 را از آن خود کرد. صدها میلیون تماشاگر در سراسر دنیا، پخش زنده این مراسم را از تلویزیون تماشا کردند.

تقریبا بیشتر برنده ها از قبل قابل حدس زدن بودند، و همین تا حدودی هیجان و انتظار را از مراسم دیشب گرفته بود. مثلا جایزه بهترین فیلم برای Slumdog Millianaire و بهترین فیلم، حتی جایزه بهترین بازیگری برای شان پن هم قابل پیش بینی بود، اما چیزی که نمی شد پیش بینی کرد، پشت کردن کامل هالیوود به هالیوود در این مراسم بود.

یعنی تولیدهای کاملا هالیوودی، که هنرمندان کارکشته و فناوران کارآزموده کارهای فنی آنها را در نهایت استادی انجام داده بودند، به خاطر خیرگی موفقیت خارق العاده «زاغه سگ میلیونر» از گرفتن جایزه محروم شدند، به خصوص در فیلمهائی که از نظر فنی طراز اول بودند، یعنی سلحشور تاریک و «قضیه شگرف بنجامین باتن» -- یعنی جایزه مونتاژ تصویر و مونتاژ صدا را هم به «زاغه سگ میلیونر» دادند. هنرمندان سینمای مستقل در آمریکا هم به این ترتیب بی نصیب ماندند، یعنی مثلا فیلم درخشان و برجسته ای مثل «ریچل عروسی می کند» که واقعا یک کار مستقل است از جاناتان دمی، یا فیلم «کشتی گیر» از درن ارونافسکی، اینها هم در برابر «زاغه سگ میلیونر» کم آوردند.

***

گزارش تلویزیونی بهنام ناطقی

در مراسم اهدای جوائز اسکار، در تالار کداک لس آنجلس، جایزه اصلی، اسکار بهترین فیلم سال 2009 به «زاغه سگ میلیونر» تعلق گرفت. جایزه را استیون اسپیلبرگ اعلام کرد. تهیه کننده فیلم کریستین کُلسُن می گوید در آغاز نه پول داشتند و نه قدرت کافی، ولی یک سناریو که در همه عشق دیوانه وار بر می انگیخت، و یک کارگردان نابغه، و یک گروه هنرپیشه و کارگزاران فنی که تعهدی لغزش ناپذیر داشت و استعدادش را همه روی پرده دیدند. او از کانال چهار انگلیس، شرکت Celaor و شرکت فرانسوی Pathe که پول تهیه فیلم را تامین کردند و از فاکس سرچلایت که فیلم را پخش کرد تشکر می کند و می گوید همه ما عشق مشترکی داشتیم به شهر فوق العاده بمبئی و فیلم نشان می دهد که با عشق و اعتقاد، هر کاری ممکن است.

فیلم «زاغه سگ میلیونر» داستان بزرگ شدن دو برادر است در زاغه های بمبئی، هفت جایزه اسکار دیگر گرفت، از جمله جایزه بهترین فیلمبرداری و بهترین موسیقی متن و بهترین ترانه، برای آی. آر. رحمان، و همچنین جایزه بهترین کارگردانی برای آقای دنی بویل، که جایزه اش را از برنده سابق اسکار، خانم ریس ودرسپون گرفت و ضمن سخنرانی، گفت به بچه هایش قول داده بود اگر روزی اسکار بگیرد، در نقش تیگر، شخصیت کتاب «وینی د پو» آن را قبول کند. دنی بویل پشت صحنه گفت رای دهندگان اسکار به یک فیلم مستقل که علیرغم همه مشکلات ساخته شده، پیروزی بخشیدند. او ضمن تقدیر از بازی هیث لجر در فیلم بتمن می گوید همه از فیلمهای کوچک شروع می کنندو فیلمهای کوچک و مستقل که آغازگر همه استعدادها هستند، باید مورد حمایت قرار گیرند. ای آر رحمان، آهنگساز فیلمهای بالی وود که دو جایزه اسکار گرفت، می گوید دربرابر موسیقیدانانی که نامزد شده بودند، خود را ناچیز می دید و تصور نمی کرد این جایزه را بگیرد.

شان پن به خاطر بازی در نقش نخستین سیاستمدار همجنسگرای آمریکا هاروی میلک در فیلم میلک، جایزه بهترین بازیگر مرد را دریافت کرد و طی سخنرانی خود گفت آنها که بیرون علیه همجنسگرایان تظاهرات کردند و آنها که نوامبر گذشته با رای خود در همه پرسی کالیفرنیا، ازدواج دو همجنس را ممنوع کردند، وقتی به چشم نوادگان خود نگاه می کنند، باید خجالت بکشند و خواهان آزادی برای همگان شد. فیلم میلک از کارگردان گاس ون زنت، همچنین جایزه بهترین سناریوی اوریجینال را نیز دریافت کرد به خاطر کار سناریست جوان، داستین لنس بلک.

کیت وینسلت، هنرمند انگلیسی جایزه اسکارش را از برنده سال گذشته، ماریون کوتیار دریافت کرد، به خاطر ایفای نقش در فیلم Reader «کتابخوان» و گفت این سخنرانی را در هشت سالگی با یک بطری شامپو در دست جلوی آینه در حمام منزلش تمرین کرده بود. در فیلم «کتابخوان» که برای جایزه اسکار بهترین فیلم هم نامزد شده بود، خانم وینسلت نقش یک شکنجه گر آلمان نازی را بازی می کند که با یک پسر جوان رابطه عشقی برقرار می کند. نام هیث لجر، هنرمند جوانمرگ، برنده جایزه بهترین بازیگر مرد در نقش تکمیلی برای فیلم «سلحشور تاریک» را الن آرکین اعلام کرد. پدر هیث لجر گفت این جایزه آرزوی پسرش برای مقبولیت در صنعتی که دوست می داشت را برآورده می کند، و خانم سَلی بِل، مادر هیث لجر گفت خانواده عزادار تصمیم دارد امشب به خاطر موفقیت خارق العاده فرزند هنرمندی که روحی سخاوتمند و مهربان داشت، جشن بگیرد و خوشحال باشد. در فیلم سلحشور تاریک Dark Knight، از کریستوفر نولن، کارگردان انگلیسی، هیث لجر ابعادی خارق العاده به شخصیت «جوکر» بخشیده است که خیلی فروش یک میلیارد دلاری فیلم را مدیون آن می دانند.

نخستین برنده عمده شب گذشته، هنرپیشه اسپانیولی پنلوپه کروز بود که جایزه بهترین بازیگر زن در نقش تکمیلی برای ایفای نقش در فیلم «ویکی، کریستینا، بارسلونا» را از دست تیلدا سوئینتون، برنده سال گذشته همین جایزه، گرفت. خانم کروز گفت جائی که او بزرگ شده داشتن رویای جایزه اسکار، رویای واقعی گرایانه ای نیست ولی او در نوجوانی هر شب بیدار می ماند برای تماشای مراسم برای اینکه این مراسم را لحظه ای می داند که در آن همه جهان متحد می شود و برای اینکه هنر، به هر شکل آن، زبان مشترک جهانی است و باید برای حفظ آن کوشید. در فیلم ویکی کریستینا بارسلونا، از وودی آلن، خانم کروز نقش یک زن نقاش اسپانیولی را بازی می کند که رابطه سه جانبه ای با شوهر سابقش و دوست دختر جدید او، با بازی اسکارلت جوهنسن پیدا می کند.

***

چیزی که برای خیلی ها قابل پیش بینی نبود، برنده شدن فیلم ژاپنی «عزیمت ها (رفتن ها)» یا Departures بود که جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی را گرفت. این فیلم از کارگردان ژاپنی یوجیرو تاکیتا در باره یک نوازنده موسیقی کلاسیک است که بعد از اینکه شغلش را در ارکستر از دست می دهد، کاری پیدا می کند به عنوان وردست یک آرایشگر سنتی اجساد مردگان... فیلمی است که اتفاقا چند روز پیش هم در باره اش گزار ش داشتیم اینجا، یک کمدی خارق العاده و تفکر برانگیز است در باره نقش هنرمند در جامعه، مرگ، و عزاداری. برنده شدن «عزیمت ها» از این نظر شگفت انگیز بود که خیلی ها فکر می کنند اسکار بهترین فیلم خارجی زبان به فیلم اسرائیلی والس با بشیر داده شود، فیلمی که وجدان عمومی اسرائیلیان را به چالش می کشد به خاطر فراموشکاری جمعی در باره نقشی که نیرو های اسرائیلی با عدم مداخله شان در کشتار ساکنان اردوگاههای آوارگان فلسطینی بازی کردند در جریان اشغال لبنان توسط اسرائیل در سال 1982. فیلمی است صلح طلب و خارق العاده از نظر بصری، که می توانست تخیل خیلی از رای دهندگان اسکار را تحریک کند. در میان جوائز دیگری که اینجا اسم نبردیم، باید به فیلم خارق العاده Wall-e هم اشاره کنم، برنده جایزه بهترین فیلم نقاشی متحرک، یک موفقیت هنری و همچنین فیلمی با پیامی انسانی در باره محیط زیست و سرنوشت کره زمین، که تقریبا شکی نبود برنده جایزه بهترین فیلم نقاشی متحرک می شود و همینطور هم شد.

برخلاف سنت همیشگی اسکار که یک کمدین برجسته آمریکائی مراسم را اجرا می کرد، هنرمندانی مثل جانی کارسن، دیوید لترمن، کریس راک، مراسم دیشب را بازیگر، خواننده و رقصنده بسیار با استعداد استرالیائی اجرا می کرد، آقای هیو جکمن، که چند مفهوم داشت، از جمله اینکه از شوخی های تلخ و دست انداختن اسکار و هنرمندان و فیلمها، در این مراسم خبری نبود. کسی نبود که ستارگان را دست بیاندازد و آنها را به خاطر اداها و احیانا اخبار منفی که در باره شان هست، مسخره کند. دوم اینکه هالیوود همیشه سعی می کند در مراسم اسکار، یادآور شکوه و جلال گذشته باشد، گذشته ای که وقتی از دور به آن نگاه کنی، پرزرق و برق تر و شکوهمندتر از آنچه بود به نظر می رسد.

اما امسال، این بازگشت به گذشته، یا رجوع به شکوه و جلال سنتی هالیوود، یک معنی عمیق تر هم داشت و آن ارتباطش بود با بحران اقتصادی که آمریکا در حال حاضر با آن درگیر است... آن شکوه و جلال، آن رژه ستارگان برجسته با لباسهای گران قیمت و انواع جواهرات درخشان روی فرش قرمز، به دهه 1930 باز می گردد، دورانی که اقتصاد آمریکا دوره رکود بزرگش را طی می کرد و هالیوود یک گریزگاه رویائی تامین می کرد برای ملتی که با مشکلات اقتصادی دست و پنجه نرم می کرد. خیلی از منتقدها، از جمله منتقد نیویورک تایمز، بازگشت لباسهای گران قیمت و الماس ها و برلیان های سنگین روی سینه هنرمندان هالیوود، را به بحران اقتصادی کنونی مربوط دانسته بودند. تفاوت دیگر آن، طراحی رقص ها و صحنه بود که یادآور جلال و شکوه فیلمهای موزیکال بازبی برکلی بود که آن هم به همان دوره رکود اقتصادی دهه 1930 تعلق دارد. اما کار موفق آنها طراحی صحنه به صورتی بود که تماشاگران ردیف های اول، که نامزدهای جوائز بودند، با صحنه فاصله چندانی نداشتند و این فضا را خودمانی کرده بود. تفاوت دیگر امسال با سالهای قبل این بود که قبل از اعلام جوائز هنرپیشه ها، پنج هنرپیشه که برندگان همان جایزه در سالهای قبل بودند، آمدند روی صحنه و هرکدام یکی از نامزدها را خطاب قراردادند و مستقیما کار آنها را تحسین کردند.