Berlinale Winners

جایزه بهترین کارگردانی برای «درباره الی»

دیشب، شنبه شب، برندگان در جشنواره برلین، جوائز خودشان را از رئیس هیات ژوری، هنرپیشه انگلیسی خانم تیلدا سوئینتون گرفتند. ظاهرا پیش بینی ها درست از آب درآمد و کارگردانی ایرانی، اصغر فرهادی، در برلین جایزه گرفت، برای فیلم جنجالی «در باره الی.»

رقابت اصلی برای جایزه بهترین فیلم بین «در باره الی» بود و «شیر غم» یا Milk of Sorrow ولی هر دو برنده شدند... فیلم پروئیائی «شیرغم» جایزه بهترین فیلم، خرس طلائی را گرفت و در باره الی جایزه بهترین کارگردانی، خرس نقره ای. جشنواره برلین اعلام کرده بود که هدفش شناساندن فیلمهائی است با محتوای سیاسی از کشورهای مختلف جهان و هیات داوران جشنواره گفتند گزینه های آنها فیلمهائی بودند که غنای تصویری و بیان شاعرانه داده بودند به پیام سیاسی، یعنی سعی کرده بودند بین هنر و پیام فیلمها، توازن برقرار کنند.

غیر از این دو فیلم، دو فیلم دیگر هم جوائز متعدد گرفتند یکی فیلم رودخانه لندن و دیگری فیلم جیگانته که قبلا در باره اش گزارش داشتیم. عصر دیروز، قبل از اعلام جوائز، هنگامی که اصغر فرهادی همراه با بازیگران فیلم «در باره الی» روی فرش قرمز بود، هنوز نمی دانست که یکی از برندگان اصلی جشنواره خواهد بود. اما به زودی معلوم شد که «در باره الی» در رقابت برلین، سرنوشت مشابهی رقابت داخلی در جشنواره فجر پیدا کرده است. فیلم ایرانی «در باره الی» چهارمین اثر «اصغر فرهادی» جایزه خرس نقره ای برای بهترین کارگردانی را در جشنواره برلین دریافت کرد.

فیلم «در باره الی» در باره قضاوت اخلاقی جمعی دوست است در برخورد با فاجعه مرگ دختری تازه آشنائی که همراه آنها برای تفریح و دوست یابی، به شمال سفر کرده است.

اصغر فرهادی بعد از گرفتن جایزه بهترین کارگردانی در برلین، سعی کرد مفهوم فیلمش را برای خبرنگاران تشریح کند. وی گفت برای او بیشتر از مسائل سیاسی، موضوع قضاوت مطرح است، اخلاق و حقیقت. فیلم «در باره الی» واکنش های مشابهی در برلین و تهران در تماشاگران و منتقدانش بر انگیخت.

اما برنده جایزه اصلی جشنواره، خرس طلائی، فیلم «شیر غم» بود Milk of Sorrows ساخته کلودیا لوسا -- فیلم شیر غم، از بازیگر کارگردان شده، خانم کلادیا لوسا، نخستین فیلمی از پرو که در بخش مسابقه جشنواره شرکت داده شد، ماجرای نسلی است از دخترانی که مادرانشان قربانیان تجاوز جنسی در جریانهای خشونتهای سیاسی ده 1980 و 1990 پرو بودند.هیات داوران فستیوال به ریاست تیلدا سوئینتون، هنرپیشه انگلیسی، جایزه ویژه خود را به یک فیلم دیگر آمریکای لاتین، فیلم جیگانته Gigante اعطا کرد، گخ کارگردان آرژانتینی آن، ادریان بی یننز جایزه بهترین فیلم اول را هم گرفت. جایزه ویژه دیگر داوران، نصیب ماردن آده شد برای فیلم آل آدران Alle Aderan، یا همه دیگر.

جایزه بهترین بازیگر به هنرمند مالیائی سوتیکی کویاته تعلق گرفت به خاطر فیلم «رودخانه لندن» که نقش پدری را بازی می کند در جستجوی فرزند، بعد از حملات مرگبار تروریستی در لندن. و هنرپیشه آلمانی، بریجیت مینیشمایر از برای فیلم اطریشی «همه ی دیگر» Everyone Else جایزه بهترین بازیگر را دریافت کرد، برای بازی نقش زنی پرانرژی در یک رابطه عشقی پیچیده، دومین کار سناریست و کارگردان مارن آده.

فیلم آمریکائی قاصد در باره افسری که مامور رساندن خبر مرگ سربازان به بازماندگان آنهاست، جایزه بهترین سناریو را دریافت کرد برای کار Oren Moverman و Alessandro Camon. جایزه را بازیگر فیلم بن فاستر از طرف آنها دریافت کرد. رئیس جشنواره دیتر کوسلیک گفت از نتیجه کار خوشحال است و می گوید جشنواره 450 هزار بلیط فروخته و حتی یک بلیط نفروخته نداشت که سابقه نداشته، جشنواره ای درون بحران و بر علیه بحران. جشنواره برلین، ضمن اینکه مثل همه جشنواره های دیگر سعی اش این است که ستارگان خبرساز هالیوودی را روی فرشهای قرمز بکشاند، ولی به این می بالد که بیشتر از جشنواره عمده دیگر دنیا، جهانی است.

به قول نویسنده نیویورک تایمز، هیچ چیز بهتر از عنوان فیلم افتتاحیه جشنواره، توصیف تم اصلی این جشنواره نیست، که فیلم اینترنشنال بود یا بین المللی، از کارگردان آلمانی تام تیک ور، آغازی مناسب برای جشنواره ای در باره عبور از مرزهای زبانی و فرهنگی. این نه تنها به این معنی است که از جاهائی دوردست، از کشورهائی مثل ایران و پرو فیلم داشته باشد و به آنها جایزه بدهد، بلکه به این معنی که در خیلی از فیلمها، مثل همان فیلم اینترنشنال، موضوع و داستان در باره عبور از مرزها بود، فیلم توفان مثلا از کارگردان آلمانی هانس کریستین اشمیت در باره محاکمه یکی از جنایتکاران جنگی بوسنی هرزگوین گرفته، تا فیلم مطرح جشنواره London River. از کارگردان الجزایری تبار فرانسوی رشید بوشارب، که اصلا در باره درک متقابل قومی و فرهنگی است که در آن یک بیوه زن انگلیسی مذهبی با بازی برندا بلتین، و یک آفریقائی مسلمان با بازی سوتیگی کویاته، تصویری مثبتی از شهر چند ملیتی لندن می دهد که در آن این مادر و پدر متوجه می شوند که فرزندانشان که در جریان انفجار تروریستی قطارها ناپدید شده اند، عاشق و معشوق بودند.

خط سیاسی مثل اینکه در فیلم برنده جایزه اول هم مطرح بود، فیلم «شیر غم.» کلودیا لوسا، کارگردان پروئیائی، که یکی از هنرپیشگان برجسته آمریکای لاتین هم هست، با فیلم شیرغم، دومین کارش را ارائه داد و این اولین فیلمی است از پرو که در جشنواره برلین در بخش مسابقه شرکت داده می شد. فیلمی است که واقعی گرائی جادوئی را قاطی کرده است با یک نگاه تلخ به حاصل جنگهای چریکی در پرو، و جنایتهای چریکهای «راه درخشان» یا Shining Path ... موضوع فیلم این است که یک بیماری از راه شیر مادر به یک نسل از دختران منتقل شده که همه بچه های تجاوز جنسی هستند.

گزارش تلویزیونی بهنام ناطقی

هنرمندان فیلم ایرانی «در باره الی» خیلی تلاش کردند بگویند در میان این همه فیلمهای سیاسی، کار آنها سیاسی نیست... ولی باید گفت «سیاسی» مفاهیم متفاوت دارد. یک تم جهانی در این فیلم هست، موضوع قضاوت اجتماعی، و برداشتی که فرد یا جامعه می توانند از اخلاق داشته باشند، ولی خوب، از آن لایه که بگذریم، این فیلم، به قول منتقدانی که آن را دیده اند، دنباله نگاهی است که اصغر فرهادی در فیلمهایش دارد به وضع طبقه متوسط در ایران... ولی موفقیتی است برای این هنرمند، و برای نسل تازه هنرمندان سینمای ایران... که حتما در آینده بیشتر در باره اش مطلب خواهیم داشت.