John Lennon vs US

مستند درباره مبارزه ضد جنگ جان لنون

آمریکا علیه جان لنون

اين روزها، که سربازان آمريکائی در جبهه‌های جنگ عليه تروريسم در عراق و افغانستان و ساير نقاط جهان درگير هستند، ياد آور 37 پيش، يعنی زمانی است که سربازان آمريکائی در ويتنام می‌جنگيدند و صلح‌طلبان در آمريکا و اروپا و کشورهای ديگر با آرزوی صلح به تلاش مشغول بودند. يکی از چهره های صلح‌طلب آن دوره جان لنون، ترانه‌سرا و خواننده گروه مشهور بيتل‌ها بود.

مبارزه جان لنون، خواننده ترانه مشهور Imagine يا خيال کن، عليه جنگ ويتنام يکی از موارد بارز استفاده يک شخصيت هنری از محبوبيت و شهرت برای پيشبرد هدف‌های سياسی واجتماعی بود که حالا در فضای موسيقی پاپ و سينما، به يک چيز عادی تبديل شده است، و برای جلب توجه به اين پيام هر روز دست به ابتکاری تازه ميزد. يادمان نمي‌رود موقعی که برای تبليغ پيام عشق نه جنگ در اطاق هتلی به فاصله کوتاهی بعد از ازدواجش با يوکو اونو، در رختخواب بست نشست و با ده ها خبرنگار در همان جا مصاحبه کرد. کار ديگر او، خريدن محل تبليغ در شلوغ ترين ميدان نيويورک بود با اين پيام که «جنگ تمام شد، اگر شما بخواهيد.»

عين پوستری که جان لنون در ميدان تايمز شهر نيويورک 37 سال پيش به معرض تماشا گذاشت و همان موقع به قبله گاهی برای صلح دوستان تبديل شد که با آن عکس يادگاری بگيرند، دو هفته پيش همان جا و روز گذشته در شلوغ‌ترين تقاطع مرکز شهر لس آنجلس، قرار گرفت، اين بار به هزينه شرکت معظم لاينز گيت Lionsgate که پخش‌کننده مستندی است که اين دو هنرمند و فعال صلح آمريکائي، آقايان ديويد ليف David Leaf و جان شاينفلد John Scheinfeld در باره مبارزه‌های صلح‌طلبانه جان لنون ساخته‌اند.

آقای ديويد ليف در مصاحبه‌ای با خبرگزاری آسوشيتدپرس مي‌گويد اين پوسترها در نيويورک و لس‌آنجلس خيلی کنجکاوی برانگيخت، برای اينکه اشاره‌ای به فيلم مستند جديد در باره مبارزه جان لنون برای صلح در آنها نيست و کارگذاشتن آنها در اين دو شهر در واقع برای يادآوری و بزرگداشت تلاشی است که جان لنون و همسرش خانم يوکو اونو 37 سال پيش انجام دادند، و البته، برای ايجاد نوعی کنجکاوی در باره اين مستند.

آقای شاينفلد، همکار ديويد ليف مي‌گويد واکنشی که در نيويورک و لس‌آنجلس به اين پوسترها بود، عين واکنش مردم در سال 1969 بود و مردم متعجب بودند که منظور چيست و اين به يک افسانه در فرهنگ عاميانه تبديل شد و ما هم تلاش مي‌کنيم که در همان مسير گام برداريم.

فيلمی که اين دو در باره تلاش جان لنون برای صلح در دهه 1960 و 1970 ساخته اند، جان لنون عليه آمريکا نام دارد John Lennon vs. US که نام دعوائی حقوقی بود که دولت فدرال عليه فعاليت های جان لنون اقامه کرد.

از نظر آقای ديويد ليف، اين فيلم در باره بزرگترين کار جان لنون خارج از همکاري‌اش با بيتل‌ها و ترانه سرائی است، يعنی مبارزه اش برای صلح و مسير جان لنون را دنبال ميکند از يک قهرمان موسيقی راک به يک فعال صلح و چهره بين المللی و سمبولی برای ايستادگی بر سر باورها، حتی مقبل قدرتی مثل دولت آمريکا.

فيلم آمريکا عليه جان لنون از همکاری کامل خانم يوکو اونو، بيوه جان لنون برخوردار بود. آقای ديويد ليف کارگردان فيلم، مي‌گويد که خانم اونو، هم به خاطر بزرگداشت اين قسمت از زندگی کوتاه ولی پرثمر جان لنون، و هم به خاطر اينکه فعاليت صلح‌طلبانه آن دوران او و شوهرش با وقايعی که امروز در جهان مي‌گذرد بي‌ارتباط نيست، با تهيه اين فيلم موافقت کرد و همه جور همکاری با تهيه کنندگان آن انجام داد.

فيلم «دولت آمريکا عليه جان لنون» قرار است برای نخستين بار در جشنواره تورونتو به نمايش بيايد و بعد از آن، اواسط ماه سپتامبر، در سينماهای نيويورک و لس آنجلس روی پرده ميرود.

اما نمايش اين فيلم اين روزها که موضوع مخالفت با جنگ عراق در ميان شاخه‌ای از افکار عمومی آمريکا مطرح است، اتفاقی نيست. اين دو کارگردان هم در واقع دو فعال سياسی هستند و موقعی سراغ جان لنون رفته‌اند که پيام سی سال پيش او پژواکی امروزی دارد، هرچند که از يک ديدگاه ديگر هم که نگاه کني، اينکه هنرمند مشهوری از يک جريان سياسی حمايت کند، دليل بر حق بودن يا نبودن آن نمي‌شود. مثلا اگر خاطرت باشد، آقای بروس اسپيرينگستين، ترانه سرای برجسته که موسيقی اش زبان حال ميليون‌ها خانواده کارگری آمريکائی در دهه 1980 بود، دو سال پيش از جان کري، کانديدای دمکرات عليه جرج بوش حمايت می‌کرد و حتی کنسرت مي‌داد و هنرمندهای ديگر را به حمايت از جان کری تشويق مي‌کرد اما در مقاله‌ای خواندم که يک سری سياستمدارها و فعال‌های سياسی حزب جمهوري‌خواه و حتی بعضی از کارمندان مبارزه انتخاباتی بوش هم به کنسرت‌های بروس اسپرينگستين مي‌رفتند و حرفشان هم اين بود که اجازه نمي‌دهند عقايد سياسی يک هنرمند، جلوی لذت بردن آنها و عشق آنها به ترانه‌هائی که با آنها بزرگ شده اند را بگيرد.

فيلم «قتل جان لنون»

همزمان با اين ساخته شدن اين فيلم مستند، يک فيلم داستانی هم در باره جان لنون ساخته شده که در آغاز اين ماه در جشنواره ادينبورگ به نمايش در آمد و از همين هفته نمايش آن در سينماهای بريتانيا شروع شد. اين فيلم «قتل جان لنون» نام دارد و تمرکز آن روی زندگی و طرز فکر قاتل جان لنون است: مارک ديويد چپمن، که در يک بعدازظهر آفتابی در دسامبر 1980 جان لنون را جلوی ساختمان داکوتای نيويورک، که محل زندگی جان لنون بود، به گلوله بست.

فيلم The Killing of John Lennon را منتقدهای انگليسی به خاطر لحن ذهنی آن و کندو کاو فيلم در ذهن يک قاتل، به فيلم مشهور مارتين اسکورسيز Taxi Driver تشبيه کرده اند. ساختن فيلم برای کارگردانش آقای اندرو پدينگتن Andrew Piddington سه سال طول کشيد. نقش قاتل جان لنون در اين فيلم را هنرپيشه انگليسی جوناس بال Jonas Ball ايفا مي‌کند.