Toronto Festival

جشنواره تورانتو:‌ بزرگترین جشنواره آمریکا

هفته پیش جشنواره فیلم ونیز را داشتیم، با 63 سال قدمت  -- یکی از قدیمیترین و عظیمترین جشنوارههای فیلم دنیا  --  و هنوز جشنواره ونیز تمام نشده و برندگان اعلام نشده بودند که یک جشنواره بزرگ دیگه شروع شد در آمریکای شمالی --  جشنواره فیلم تورونتو، یا تورانتو --- که هر چند قدمت آن نصف جشنواره ونیز است،  ولی دست کم از نظر وسعت و بزرگی و شماره فیلمها و شرکت کنندگان، عنوان عظیم ترین جشنواره آمریکای شمالی را یدک می کشد.

 

بزرگترین جشنواره سینمائی آمریکای شمالی شاید همین جشنواره تورانتو باشه که برگزارکنندگانش می گویند امسال در ده روز طول این جشنواره بیشتر از  250 هزار نفر  از 352 فیلمی که این جشنواره نمایش می دهد دیدن خواهند کرد اما اهمیت جشنواره تورانتو فقط در اندازه اش نیست، بلکه در این است که از معدود جشنواره هائی است که هنر سینما را با موفقیت تجاری قاطی کرده، یعنی فیلم هائی در این جشنواره کشف و برنده شده اند که بعدا از نظر تجاری هم موفق بودند، مثل The Big Chill یا Chariots of Fire یا Fourth Man یا Diva و نمونه های بسیار دیگر، اما اهمیت برنامه های امسال جشنواره امسال که اتفاقا از نظر ما یکی از مهم ترین فیلم هاش فیلم آفساید جعفر پناهی است، سیاسی بودن  است که به جشنواره امسال جهت داده. 

مثلا فیلم Catch a Fire که در باره آپارتید است در آفریقای جنوبی، با شرکت تیم رابینز، یا فیلم بابی، که در فستیوال ونیز هم بود در باره رابرت کندی، یا فیلم آخرین پادشاه اسکاتلند، در باره ایدی امین، دیکتاتور خونآشام و جنونزده  اوگاندا،  با شرکت فارست ویتیکر  و چندین فیلم مستند از جمله در باره جنگ عراق،   در باره انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در اوهایو به نام So Goes the Nation و یک فیلم هم در باره مخالفت گروه کاونتری موزیک Dixie Chicks با جنگ عراق، به نام ريالShut Up and Sing  و البته فیلم آمریکائی تمام مردان شاه، All the King’s Men با شرکت شان  پن، در باره فرماندار ایالتی در آمریکا که قدرت فاسدش کرد، که امروز به آن نگاه میکنیم. اما در گزارش امروز اول بریم سر خود جشنواره. 

***

جشنواره تورونتو امسال با اعلام این نکته شروع شد که خیلی از فیلمسازها برخلاف گذشته ترجیح می دهند نخستین نمایش جهانی فیلم های خود را به این فستیوال بیاورند. این را  خانم آندره آ گراو Andrea Grau مسئول روابط عمومی جشنواره هفته پیش به خبرنگاران گفت. 

جشنواره تورونتو که آغازی فروتن داشت، حالا به یک رویداد فرهنگی عظیم تبدیل شده است و دهها نفر در اداره برنامهها تمام سال را برای جلب فیلمهای عمده صرف میکنند. 

خانم گراو توضیح می دهد که جشنواره تورونتو یک رویداد مردمی است که فیلمها را برای اهالی شهر و برای کسانی که از شهرهای مختلف کانادا و حتی شمال آمریکا برای تماشا به این جشنواره می آیند نمایش می دهد. 

گفتم که خیلی از فیلم های عمده  امسال جشنواره تورونتو، سیاسی است: از جمله فیلم های عمده جشنواره امسال، فیلم بادی که جوزار را تکان می دهد The Wind that Shakes the Barley است  که  برنده جایزه نخل طلائی فستیوال کن بود.  در این فیلم پادرائیک دلنسی نقش تدی را بازی میکند یک جمهوریخواه ایرلندی که مصمم است سربازهای بریتانیائی را شکست دهد، و سیلیان مرفی نقش برادر او را بازی میکند که میخواهد در لندن کار کند ولی عقیده اش عوض میشود. این دو برادر با سربازان انگلیسی که میخواهند از مستقل شدن ایرلند جلوگیری کنند، نبرد میکنند. 

هنرپیشه بریتانیائی سیلیان مرفی به خصوص فضای راحت جشنواره تورونتو را تحسین می  کند و اینکه در این جشنواره برنده و بازنده وجود ندارد. 

همه مردان شاه All The King's Men، یکی دیگر از فیلمهای سیاسی در جشنواره است که  در محور آن، این پیام قرار دارد که قدرت فاسد میکند.

انتونی هاپکینز، جود لاو، شان پن، پاتریشیا کلارکسون، و کیت وینسلت بازیگران  این فیلم پرخرج هالیوودی هستند که به زودی در آمریکا بر پرده همگانی خواهد رفت، و برای اولین بار در جهان یکشنبه پیش در فستیوال تورونتو نمایش داده شد. 

فیلم همه مردان شاه از استیون زیلیان، Zailian  بر اساس کتابی است به همین نام از نویسنده رابرت پن وارن، که برای اولین بار در سال 1949 فیلمی از آن ساخته شد. در فیلم جدید، شان پن نقش فرماندار لوئیزیانا Willie Stark را بازی میکند که در دوران بعد از رکود اقتصادی در آمریکا روی کار آمد و از چماق بدستها برای سرکوب کردن مخالفان استفاده میکرد. 

جود لاو هنرپیشه انگلیسی در این فیلم نقش روزنامه نگاری را ایفا می کند که به فرماندار فاسد در گردآوری اطلاعات منفی علیه دشمنانش کمک میکند، ولی قاضی که نقشش را سرانتونی هاپکینز بازی میکند، درس متقابلی به او می اموزد. 

جود لا میگوید شخصیتی که او در این فیلم بازی میکند، کارش گوش دادن است و به همین خاطر، از کار در این فیلم درس گرفت.

همه بازیگران تلاش شان پن را در این فیلم ستایش می کنند. خانم  کیت وینسلت میگوید فیلم، موضوعی پیچیده و داستانی پیچیده دارد و شخصیتها برای بازیگران چالش آمیز بودند. و جود لاو می گوید جذابیت کار شان پن در این است که به خودش سخت می گیرد. 

مصاحبه مطبوعاتی برت پیت

شلوغ ترین سینما در تورونتو Roy Thomson Hall بود که شنبه شب صدها نفر جلوی آن صف کشیده بودند بلکه بتوانند نگاهی به آقای برد پیت Brad Pitt، ستاره جنجالی و فعال محیط زیست و معماری و مبارزه با فقر در قاره آفریقا بیاندازند که برای تبلیغ فیلم جدید و هنرمندانه آقای گونزالس ایناریتو Gonzales Inaritu به تورونتو رفته بود.

فیلم  بابل Babel که در جشنواره کن تابستان امسال چندین جایزه از جمله جایزه بهترین کارگردانی را نصیب خود کرد برای اولین بار در آمریکای شمالی در جشنواره تورونتو نمایش داده شد. 

 

در فیلم بابل خانم Cate Blanchett نقش زن برد پیت را بازی میکند که در دیداری از مراکش تیر میخورد.  اما این فیلم هم مانند فیلم دیگر کارگردان، آقای ایناریتو، فیلم 21 گرم، چند داستان تو در تو دارد که به موازات هم پیش میروند. از جمله داستان دو پسربچه بزهکار مراکشی، دختر مراکشی که از دست پدرش در حال فرار است و یک خانم مکزیکی پرستار بچه، که سعی می کند دو بچه آمریکائی را مخفیانه وارد مراکش کند. 

برد پیت در مصاحبه مطبوعاتی زیاد وارد محتوای این فیلم نشد ولی تاکید کرد که عقیده ندارد فعالیت سیاسی و اجتماعی و محیط زیست و هنری او در فیلمهائی که انتخاب میکند، تاثیر داشته باشد زیرا سینما در وهله اول از نظر او برای سرگرمی است.

کارگردان فیلم آقای ایناریتو هم  در ستایش از برت پیت گفت احساس می کند که از امکانات دراماتیک این هنرپیشه تا قبل از این فیلم به اندازه کافی استفاده نشده بود.

«برای ملاحظه شما» For Your Consideration

بازیگران فیلم کمدی ای به نام برای ملاحظه شما For Your Consideration   روی فرش قرمز رفتند. این فیلم در هجو جوائز اسکار و ستارگان هالیوود، از کارگردان فیلمهای دیدنی و هجو آمیز آقای کریستوفر گست، که او هم برای نخستین نمایش فیلمش در آمریکای شمالی، جشنواره تورونتو را برگزیده بود.

آقای گست که تاکنون چند فیلم به سبک شبه مستند در هجو مسابقات زیبائی سگ ها، هنرمندان موسیقی راک و کاونتری و نظائر آن ساخته، هر دو سه سال یکبار با همین گروه هنرمندان فیلم تازه ای می سازد.

در فیلم برای ملاحظه شما، تمرکز به روی چند هنرپیشه سینما است که مشغول تهیه فیلمی هستند و وقتی می شنوند که ممکن است نامزد دریافت جوائز اسکار بشوند، خود را می بازند و رفتارشان و بازی شان به کلی عوض می شود. 

آقای مایکل مککین Michael McKean  که در خیلی از فیلمهای کریستوفر گست نقش ایفا کرده است، در مصاحبه مطبوعاتی در جشنواره تورانتو میگوید موضوع این فیلم این است که اگر آدم به فکر جایزه باشد اصل کار یادش می رود. 

هنرپیشه دیگر این فیلم خانم  کترین اوهارا که در کنار همسرش آقای مایکل مککین از پاهای همیشگی فیلم های کریستوفر گست و همکار نویسنده اش یوجین لوی Eugene Levy گفت از تماشای این فیلم خیلی لذت برد برای اینکه از خودش خیلی خوشش می آید. 

آدمهای رومانتیک و عاشق مسلک میگویند موقعشناسی جوهر همه چیز است و دلالهای معاملات ملکی عقیده دارند محل جغرافیائی، بیشتر از هر چیز دیگه اهمیت دارد، اما به قول یک منتقد، در جشنواره فیلم تورونتو، هم به خاطر زمان برگزاریاش که اول پائیز است و همه به خاطر شهر تورونتو، این خاصیت هست که همیشه فیلمهائی که بعدا  جایزه اسکار را میگیرند اونجا می شود پیدا کرد. مثلا پارسال فیلمهای Crash  و Brokeback Mountain و فیلم Capote هر سه در جشنواره تورونتو گل کردند، هر چند که قبلا هم در جشنوارههای دیگر نشان داده شده بودند. حالا هم در باره فیلم هائی مثل Babel و همین All the King’s Men این حرفها را میزنند. اما فیلمهائی هم اونجا نمایش میدهند که شاید هرگز پایشان به آمریکا نرسد. 

از فیلمهای بحث انگیز جشنواره، یک فیلم انگلیسی بود تحت عنوان «مرگ یک رئیس جمهوری» که تصویری است از یک سوءقصد خیالی به جرج بوش، رئیس جمهوری آمریکا در سال 2007 در شیکاگو، که مطبوعاتیها و سیاستمداران آمریکائی آن را بی مسئولیت و دهشتآور خواندهاند، ولی کارگردان فیلم گبری یل رنج Gabriel Range  میگوید منتقدها ناعادلانه با این فیلم برخورد کردهاند و اگر آن را ببنند نظر دیگری در باره اش پیدا میکنند. وی گفته که او تصویر سوءقصد را به صورت یک کار دهشتآور و نفرتانگیز نشان داده که تماشای آن باعث نمیشود کسی به فکر این کار بیافتد. 

یعنی یک جور به آینده میرود که به زمان حال نگاه کند، ولی با این سوژه، کم پیش می آید در آمریکا  کسی حاضر باشه به این فیلم نگاه کند، هر چند که خواندم مخالف های جنگ عراق در فستیوال تورونتو برای این فیلم دست زدند، که به نوعی خشونت را ترغیب میکند.  

غیر از تقریبا تمام فیلمهای مهم جشنواره ونیز، که هفته پیش در گزارشهای خودمان در باره آنها صحبت کردیم، و همینطور برگزیدهای از فیلمهای عمده جشنواره کن تابستان امسال،  فیلم جدید ورنز هرتزاگ، کارگردان برجسته آلمانی، با شرکت کریستین بیل Christian Bale هنرپیشه آمریکائی به نام Rescue Dawn در جشنواره امسال تورونتو نمایش داده شد که داستان یک اسیر جنگی ویت کنگ هاست به نام Dienter Dengler که هواپیمای او در آسمان لائوس هدف گلوله قرار گرفت، که خیلی مورد توجه تماشاگرها قرار گرفت.

امروز بیشتر در باره فیلم های سیاسی صحبت کردیم، ولی در میان 350 فیلم حتما فیلمهائی برای همه سلیقه ها و همه علاقه ها هست...  مثلا  در باره موسیقی بگویم، مثلا. علاقمندان موسیقی راک چندین مستند جالب در جشنواره تورونتو داشتند، از جمله فیلم ساختن یک تله موش خراب یا Building a Broken Mousetrap که در باره یک گروه پانک هلندی است به نام The Ex ساخته  Jem Cohen یک هنرمند راک آمریکائی که گروه راک او Fugazi را به خصوص در واشنگتن همه میشناسند.  فیلم دیگر قابل ذکر مربوط به موسیقی راک، فیلمی بود از مصاحبه های کرت کوبین، ترانهسرا و خواننده جوانمرگ گروه نیروانا Nirvana.  خود من خیلی دلم میخواست فیلم Opera Jawa  را میدیدم که یکی از داستانهای سنتی رامایانای هند را با موسیقی زیبای ارکستر گملان اندونزی بازگو میکند، پر از رقصهای زیبای اندونزیائی.