Under the Same Moon

جستجوی پسرک مهاجر برای مادر

در فیلم مستقل «زیر همان ماه» یک کودک مکزیکی که مادرش برای کار به لس آنجلس رفته است، به طور غیرقانونی از مرز عبور می کند که به مادرش بپیوندد و در این مسیر، با زندگی مهاجران غیرقانونی مکزیکی به آمریکا آشنا می شود. این نخستین فیلم کارگردان مکزیکی مهاجر به آمریکا خانم پتریشیا ریگن Patricia Riggen است که انگشت روی یک موضوع حساس سیاسی در آمریکا می گذارد، بدون آنکه مستقیما به جنبه سیاسی آن بپردازد.

در فیلم «زیر همان ماه» پسر بچه مکزیکی با بازی ادرین الونسو Adrian Alonso بعد از مرگ مادربزرگش که در مکزیک از او نگهداری می کرد، مجبور می شود مخفیانه و به طور غیرقانونی، از مرز عبور کند، برای اینکه خود را در لس آنجلس، به مادرش با بازی کیت دل کستیو Kate Del Castillo برساند.

بازیگر «امریکا فرارا» که در سریال تلویزیونی «بتی زشت» Ugly Betty در آمریکا به شهرت رسیده است، در مصاحبه با خبرگزاری آسوشیتدپرس، می گوید داستان فیلم تم های فراگیر دارد، در باره عشق است، خانواده، فداکاری، و با نگاهی به مشکل از هم پاشیدن خانواده های مهاجران غیر قانونی، که تلاش می کنند به هم بپیوندند، هم این طرف مرز و هم آن طرف مرز.

بازیگر کیت دل کستیو، که در آمریکای لاتین ستاره نمایش های دنباله دار تلویزیونی است، می گوید عبور از مرز همیشه کار خوبی نیست این طور نیست که نتیجه همیشه خوب و زیبا باشد. اول باید کلی از خطر عبور کرد و بعدش هم چه می می دانم... او معتقد است مهاجران اگر از زندگی در آمریکا ناراضی هستند، نباید بمانند و باید برگردند پیش خانواده هاشان.

فیلم «زیر همان ماه» سال گذشته در جشنواره ساندنس با استقبال پرشور تماشاگران روبرو شد، زیرا دست روی موضوع حساسی گذاشته است که مختص به مکزیکی ها نیست. مهاجرت یک پدیده جهانی است و این داستان مثلا می توانست ایرانی -آمریکائی هم باشد، یا چینی – آمریکائی. صدها میلیون خانواده در دنیا به خاطر مهاجرت از هم جدا می افتند.

فیلم «زیر همان ماه» که محصولی است آمریکائی – مکزیکی، ضمن اینکه هزینه های عاطفی مهاجرت و بازتاب آن را در روابط خانوادگی نشان می دهد، فیلم خیلی رقیق و احساساتی و اشک انگیزی است در باره عشق مادر و پسر، یعنی سوژه ای که حتی از مهاجرت هم جهانی تر و فراگیر تر است، و فرصتی می دهد به ستارگان سینما و به خصوص تلویزیون مکزیک، از جمله خانم کیت دل کستیو و آقای یوجینیو دربر Derbez که از مرز عبور کنند و بیایند جلوی تماشاگرهای آمریکا.

کارگردان فیلم پتریشیا ریگن، که تهیه کننده فیلم هم هست، سه سال است از مکزیک به آمریکا مهاجرت کرده و جالب است که سوژه ای برای اولین فیلم بلندش انتخاب کرده که خیلی به خودش و کسانی که با آنها در لس آنجلس سروکار دارد، نزدیک است.

خانم ریگن در مصاحبه ای می گوید در زمان فیلمبرداری این فیلم، مهاجرت هنوز داغ نبود، و این فیلم هم قرار نبود یک فیلم سیاسی باشد. او می گوید شانس آورد که فیلم در زمانی پخش می شود که مهاجرت به موضوع عمده ای تبدیل شده و خوب است که نخواسته بود فیلم سیاسی بسازد و تاکیدش بر جنبه انسانی است که الان بسیار قوی تر است.

پتریشیا ریگن می گوید وقتی سه سال پیش به لس آنجلس نقل مکان کرد، از تعداد مکزیکی های آنجا و شنیدن داستانهای آنها شوکه شد. او می گوید برای همین به داستان این فیلم جلب شد. او فیلم خود را داستانی در باره عشق مادر وفرزند می داند ولی می گوید تجربه مهاجرت هم برایش جالب بود.

خانم ریگن می گوید غم انگیز است که در کشور او شرایطی است که مردم را مجبور می کند به آمریکا مهاجرت کند و امیدوار است فیلم او به تماشاگران آمریکائی نشان دهد که این مهاجران آدمهای خوب و خانواده دوستی هستند که برای کار اینجا آمده اند.

کارگردان می گوید از چالش های کارگردانی و بازیگری، این بود که عشق مادر و پسر را در طول فیلم برای تماشاگر زنده نگه دارند، علیرغم این که آنها هیچوقت با هم نیستند، و می گوید کیت دل کستیو از عهده اش برآمد.

«زیر همان ماه» فیلمی است که نمی خواهد عاطفی بودن خود را پنهان کند. ا ین فیلم در باره عشق مادر و پسر است و جدائی، اما ضمنا نمی تواند پنهان کند که در باره مهاجرت است، و فیلمی است که می خواهد بگوید وضع فعلی این مهاجران غیرقانونی در آمریکا قابل ادامه نیست.

اما کارگردان فیلم را طوری درست کرده که جنبه سیاسی داستان بدون اینکه با صراحت به آن اشاره کند، به ذهن تماشاگر می رسد، و انگار می خواهد از تماشاگر سئوال کند چه باید کرد؟

کارگردان همین قصه را برداشته بهانه کرده برای اینکه من و تو را به سفری در دنیای مهاجران غیرقانونی ببرد. مشکل، عبور از مرز نیست، مشکل بعد از عبور از مرز شروع می شود و همراه با این پسربچه، که برای زنده ماندن از جائی به جای دیگر و از شغلی به شغل دیگرمی رود، ما هم شاهد مشاغل مختلف آنهائی هستیم که تن به این مهاجرت می دهند، باید در رستوران ها ظرفشوئی کنند یا در مزارع، محصول جمع کنند.

این بچه با یک مهاجر مکزیکی دیگر همراه است با بازی یوجینو دربز، هنرپیشه سریالهای تلویزیون مکزیک. این دو شخصیت در فیلم «زیر یک ماه» سعی می کنند از دست ماموران اداره مهاجرت آمریکا فرار کنند. یک طرف زندگی اینها، فرصت های جدید در جامعه آمریکا است و طرف دیگرش گرفتار شدن است در دام نوعی بردگی، و پیام فیلم خیلی روشن است.

یکی از جذابیت های کار خانم پتریشیا ریگن در استفاده اش از مونتاژ موازی است که ما ضمن اینکه با این پسربچه در این سفر گاه سخت و گاه شیرین همراه می شویم، مدام بر می گردیم به زندگی سختی که مادرش در لس آنجلس دارد، که تصویر زندگی این مهاجران است که همه چیز را برای فرار از فقری که در برخی نقاط مکزیک حاکم است، به خطر می اندازند.

به قول ان هورنادی Hornaday منتقد واشنگتن پست، این فیلم در همان دقایق اول دست می آورد و قلب شما را می گیرد و به شدت می چلاند... و از قدرت بلافاصله و مقاومت ناپذیری برخوردار است. هم داستان گیرائی دارد و هم شخصیت هائی به یادماندنی... و هم جنبه عاطفی حساب شده.

پیتر راینر، در کریستین ساینس مانیتور، روزنامه ای که خیلی به موضوع مهاجرت حساس است، نوشته این سینماگر با هوشمندی دریافته است که ما یک چنین فیلمی را برای این نگاه نمی کنیم که شگفت زده شویم، بلکه مردم به این دلیل به این جور فیلم می روند که یک دل سیر گریه کنند.

تا قبل از اینکه مشکل اقتصادی در آمریکا به موضوع داغ روز تبدیل بشود و نقش بزرگتری در مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری آمریکا ایفا کند، موضوع مهاجرت از موضوع های داغ بحث ها و مناظره های داوطلبان نامزدی ریاست جمهوری آمریکا بود و موضوع این فیلم خیلی به آن بحث ها بر می گردد که چطور مهاجرت به خصوص مهاجرت غیرقانونی باعث سرگردانی خانواده ها و به خصوص بچه ها می شود و شکی نیست که این مکزیکی ها که علیرغم هزار جور خطر، از جمله خطرهای جانی مثل مردن از تشنگی و آفتاب، سعی می کنند بارها و بارها از مرز به طور غیرقانونی عبور کنند، مهم ترین هدفشان، مثل هدف قهرمان فیلم زیر همان ماه، بهتر کردن زندگی خودشان و خانواده شان است.

به حسابی، 12 میلیون مهاجر غیر قانونی در آمریکا هست که بیشترشان هم طبعا همین مکزیکی ها هستند. یک آمار دیگر، در شیکاگوتریبون، برآورد کرده بود که دست کم هر سال چهار میلیون لاتینی تبار می آیند این طرف مرز، بدون زن و بچه، به امید اینکه زندگی بهتری برای خانواده شان درست کنند. ولی از طرف دیگر، با نشان دادن زندگی سخت این ها در آمریکا و سوء استفاده هائی که از موقعیت غیرقانونی آنها می شود، پیام فیلم «زیر همان ماه» خطاب به مکزیکی ها این است که ببینند چی در انتظارشان است، این طرف مرز.

منتقدها، خانم پتریشیا ریگن، کارگردان این فیلم را زن زیرکی می دانند که با موضوع حساسی که هر شب در اخبار هست، کار کرده، بدون اینکه مستقیما شعار بدهد.

گلن کنی Glen Kenny، در ماهنامه سینمائی پرومی یر Premiere نوشته خانم ریگن فیلمی ساخته که به قدری در آن حسن نیت هست که آدم دلش می خواهد در تعریف از آن، روی جنبه های مثبتش تاکید کند. ولی نوشته حیف که در ازای هر لحظه در این فیلم که بهترین نمونه های سینمای نئو رئالیستی را به یاد آدم می آورد، یک لحظه آبکی و احساساتی هم هست. به گفته این منتقد، چیزی که تماشاگر را نگه می دارد، بازی این بچه 9 ساله، یعنی ادرین الونسو Adrian Alonso است که برگ برنده فیلم است.

مشخصات فیلم

زیر همان ماه Under the Same Moon

سناریست و کارگردان: پتریشیا ریگن Patricia Riggen

بازیگران: آمریکا فرارا America Ferrara و کیت دل کاستیو Kate Del Castillo

پخش در آمریکا: شرکت واینستاین The Weinstein Company