Taking of Pelham 1 2 3

یک داستان با 35 سال فاصله

 

بازسازی «تسخیر قطار پلم یک دو سه»  فیلم حادثه ای جدید از کارگردان، تونی اسکات -- با شرکت دنزیل واشینگتن و جان تراوولتا --  ماجرای  گروگانگیری مسافران یک قطار زیرزمینی نیویورک است که شبکه خط آهن زیرزمینی شهر را به اختلال کامل تهدید می کند.  «پلم یک دو سه» بازسازی فیلمی است به همین نام با شرکت والتر متائو که در سال 1974 بیرون آمد و تصویری متفاوت از نیویورک ورشکسته و در حال سقوط آن زمان، نشان می داد.

 

فیلم «تسخیر قطار پلم یک دو سه» -- که از پس فردا، پنجشنبه، در سینماهای آمریکا اکران می شود.  ظاهرا علاقمندان فیلمهای حادثه ای هیجان انگیز به آرزوشان می رسند، یک فیلم از تونی اسکات... با بزرگترین ستارگان هالیوود... دنزیل واشینگتن و جان تراولیتا، نقش های اصلی این فیلم را بازی می کنند که ماجرای یک قطار ربائی است در راه آهن زیرزمینی نیویورک.

 

گزارش تلویزیونی بهنام ناطقی

این فیلم دومین برداشت سینمائی از کتاب پرفروش نویسنده جان گودی John Godey است. نخستین روایت سینمائی آن که به کارگردانی جوزف سارجنت Joseph Sargent در سال 1974 بیرون آمد -- با بازی والتر متائو، که  به دلیل نمایش زوال ابرشهر نیویورک در آن زمان، و همچنین به دلیل اینکه برای اولین بار آسیب پذیری در برابر عملیات تروریستی را به نمایش می گذاشت، حالا تبدیل شده به یک فیلم کلاسیک، و از جذابیت های هیجان انگیز آن این بود که به سبک سینمای واقعی گرای آن زمان کار شده بود، به سبک فیلمهائی مثل «رابط فرانسوی» French Connection  -- داستان فیلم را طوری  مونتاژک کرده بودند که در زمان واقعی اتفاق می افتاد،  یعنی ماجراهای اصلی در همان یک ساعتی مهلتی می گذشت که تروریست ها به مدیران شهر می دهند برای نجات گروگانها. در روایت تازه، از کارگردان برجسته هالیوود تونی اسکات، همین ترفند را به کار می برند، ولی داستان را به زمان حاضر آورده اند، و از جمله تحول شهر نیویورک را نشان می دهد در این 35 سال، و شخصیت های تازه و تحولات تازه به آن افزوده اند.

 

***

 

برای افتتاح اکران عمومی فیلم تسخیر قطار پلم 123، که ماجراهای آن در راه آهن نیویورک اتفاق می افتد، بخشی از ورودی سینمای مان در وست وود لس آنجلس را به شکل ایستگاه مترو در آورده بودند. جان تراوولتا که برای فوت فرزند 13 ساله اش عزادار است، نیامده بود، اما دنزیل واشینگتن در میان خبرنگاران بود.

 

در فیلم «تسخیر قطار پلم 1 و 2  و 3» دنزیل واشینگتن نقش یک مامور کنترل حرکت قطارهای زیرزمینی را ایفا می کند که با ماجرای قطار ربائی خیره کننده تبهکاران روبرو می شود.

 

دنزل واشینگتن می گوید در دوره آموزشی که در باره ایمنی مترو طی کرد، نشان می دهند که تماس دست  با ریل سوم  که برق فشار قوی از آن رد می شود، آدم را از درون به بیرون کباب می کند.

 

جان تراوولتا در نقش سردسته گروه چهارنفری تبهکاران، تهدید می کند که اگر ظرف یک ساعت غرامت پرداخت نشود، مسافران مترو را یکی بعد از دیگری به قتل خواهد رسانید. لوئی گوزمان، همبازی تراولتا در نقش یکی از چهار تبهکار، می گوید از کار کردن درکنار جان تراولتا به خود می بالد.

 

کارگردان تونی اسکات می گوید شخصیت تراولتا ترکیبی است از خنده دار، عصبانی، ولی با قلبی بزرگ -- که ترکیبی غیرعادی است برای یک تبهکار، و قلب بزرگ را در چشمانش می توان دید. فیلم تسخیر قطار پلم 123، بازسازی یک فیلم دهه 1974 است از جوزف سارجنت، که با داستانی مشابه، بوروکراسی شهرداری و پلیس را هدف انتقاد گرفته بود.

 

مشهور است که تونی اسکات هنگام کارگردانی با حرکات عصبی و دادو فریاد، بازیگران را به هیجان می آورد.  تونی اسکات دلیل هیجان زیاد خود را هنگام فیلمبرداری توضیح می دهد.  او می گوید هیجان شدید او ناشی از ترس از شکست است، ترس از شکست در خلاقیت، نه شکست تجاری... ترس از اینکه به حدنصاب خودش نرسد.

***

 

وقتی فیلمی از روی یک فیلم دیگر ساخته می شود یا نمونه دیگری از همان داستان ساخته شده، معمولا موضوع مقایسه پیش می آید، به خصوص با یک فیلم کلاسیک و تاریخی.  فیلم سال 1974 جوزف سارجنت، به خاطر نمایش واقعی گرایانه نیویورک و اوضاع اجتماعی آن دوره، یک نیمچه کلاسیک است. بر عکس آن سبک مستندوار و واقعی گرایانه، در فیلم جدید با کار حساب شده و پر پرداز بصری تونی اسکات روبرو هستیم که  از نهایت امکانات بصری و به خصوص موسیقی و افکت های کرکننده، برای تحریک تماشاگر استفاده می کند.

 

ولی زمان هم عوض شده نسبت به دهه 1970.. محور این داستان در واقع یک ماجرای تروریستی است، فلج کردن شبکه قطارهای زیرزمینی شهر...  و طبیعی است که بعد از 11 سپتامبر به خصوص در نیویورک، برداشت کاملا متفاوتی طلب می کند.  و به قول تاد مککارتی، منتقد ورایتی، مقایسه جامعه نیویورک 35 سال پیش چنانکه در آن فیلم تجلی پیدا کرده بود، و نیویورک امروز، جالب توجه است.  در آن زمان، نیویورک یک شهر ورشکسته بود که زیر فشار هزینه های رفاه اجتماعی دولت محلی، فساد و بی حالی پلیس و مقامات قرار داشت --  فیلم «تسخیر پلم یک دو سه»  شهری در آستانه سقوط را نشان می داد که شهردارش زیر لحاف پنهان شده بود --  شهری که در این فیلم ترکیب جمعیتی آن بدرستی نشان داده نمی شود. بیشتر مسافران قطار زیرزمینی یا ایتالیائی هستند یا یهودی، که پیشداوری آمریکائیان آن زمان راجع به نیویورک را نشان می دهد.

 

رئیس تبهکارها در آن فیلم، با بازی رابرت شا، یک مزدور جنگی خونسرد است که بین مذاکرات تهدیدآمیزش با کنترل کننده مترو، کتاب جدول کلمات حل می کند. خونسردی و حرفه ای گری او در تضاد با ناشیگری و بی نظمی نظام اداری قرار داشت. از طرف دیگر، آمریکای آن دوره هم دستخوش بحران واترگیت بود و پیامدهای جنگ ویتنام -- جامعه ای بود پر از تفرقه های سیاسی و اجتماعی، و تبعیض نژادی و جنسی، که همه در فیلم جوزف سارجنت منعکس شده.

 

اما نیویورکی که در روایت سال 2009  تونی اسکات می بینیم، شهر متفاوتی است، با جمعیتی چندگانه از نظر نژادی، و تشکیلاتی حرفه ای تر و مقاماتی جدی تر.  سرفرماندهی کنترل شبکه راه آهن زیرزمینی مثل ایستگاه کنترل فضائی ناسا ست، از نظر تجهیزات پیشرفته.  سناریوی فیلم برداشت متفاوتی از داستان دارد.  در فیلم 35 سال پیش، تاکید بر چفت و بست داستان حادثه ای بیشتر بود و رنگ اجتماعی و واقعی گرایانه، در فیلم جدید تاکید بر روانشناسی شخصیت هاست، که آنها را از حالت ژنریک فیلم قبلی بیرون می آورد... و  تضادهائی مثلا از نظر موقعیت و طبقه اجتماعی، و نوع تبهکاری هر طبقه، نمایش می دهد که در فیلم قبلی نبود.

 

از جمله منتقدهائی که از این فیلم انتقاد کرده اند، باید از دیوید ادلستاین در هفتگی نیویورک اسم ببریم، که نوشته تونی اسکات که با طرح حرکتهای مداوم دوربین، فیلم را دائما  در حرکت نگه می دارد، علیرغم اینکه مامور مترو نشسته پشت میکروفنش و تبهکارها هم قطار را متوقف کرده اند نو همه منتظر پرداخته شدن غرامت هستند.   او  انتقاد کرده که این حرکتهای مداوم دوربین به اسکات فرصت نمی دهد که به بافت اجتماعی شهر توجه کند، و به قدری پیچش اضافه در قصه وارد شده که برای ساختن یک فیلم دیگر کافی است. از دید ادلستاین، همه دست اندرکاران این فیلم مثل شخصیت جان تراولتای تبهکار هستند که فقط به پول فکر می کنند. 

 

مایکل رکتشافن در هالیوود ریپورتر نوشته ساختار موش و گربه کلاسیک این قصه، با روش فیلمسازی تونی اسکات، که مدام می خواهد با حرکت دوربین و مونتاژ سریع، فیلم را تندتند جلو ببرد، در تضاد است، چون بیشتر برخوردهای تهبکار با بازی تراوولتا و مامور مترو با بازی دنزل واشیگتن از دور و با بی سیم و تلفن است، اسکات مجبور شده، با انتقال حادثه به بیرون از این برخورد، تحرک ایجاد کند و به همین خاطر داستانهای موازی و حاشیه ای که مطرح می کند، حواس تماشاگر را پرت می کند.