The Hurt Locker

دلهره واقعی جنگ

 

فیلم «گنجه رنج» از کترین بیگلو را منتقدان بهترین فیلم غیرمستند در باره جنگ عراق می دانند که بعد از شکست تقریبا تمامی فیلمهای هالیوودی در باره این جنگ روی پرده می آید. این فیلم که تماشاگر را با جزئیات کار و زندگی سه درجه دار مامور خنثی کردن بمب های کنار جاده ای همراه می کند، در ظاهر یک فیلم حادثه ای و هیجانی است، بی اعتنا به مفاهیم سیاسی، اما به قول منتقد نیویورکر بیست سال بعد در دانشگاه ها تدریس می شود برای اینکه تصویری از واقعیت دلهره آور حضور سربازان آمریکائی در عراق بدست می دهد.

 

این کار جدید از کارگردان برجسته سینمای آمریکا کترین بیگلو که تا حالا به خاطر ساختن فیلمهای حادثه ای و پرحرکت و ماهیچه شهرت داشت، اولین فیلم هالیوودی در باره جنگ عراق است که قابلیت جذب تماشاگر را دارد، به خصوص برای اینکه اصلا کاری به علت این جنگ، به نحوه اداره آن، به حقانیت نیروهای آمریکا در عراق و جرج بوش ندارد، یعنی مطالبی که فیلمهای دیگر به آن پرداختند، بلکه نگاه می کند به سه درجه دار آمریکائی که یک واحد خنثی کردن بمب های کنار جاده ای را تشکیل می دهند و اینها را در ماموریت هیجان انگیز و خطرناکشان دنبال می کند، و خیلی واقعی گرایانه و از نزدیک تماشاگر رادر کنار آنها می گذارد.

 

در فیلم هرت لاکر یا گنجه رنج، تماشاگر با سه ارتشی آمریکائی همراه می شود در ماموریت های متعدد برای خنثی کردن بمب های خطرناک کنار جاده...

 

گزارش تلویزیونی بهنام ناطقی

کترین بیگلو، کارگردان فیلم «گنجه رنج» می گوید در باره بمب های کنار جاده ای کنجکاوی زیادی وجود دارد و بیشتر مردم نمی دانند این بمب ها چی هستند و چطور کار می کنند و این فیلم شما را به صحنه وقایع نزدیک می کند و اگر به موضوع علاقمند باشید، از آن خوشتان خواهد آمد.

فیلم «گنجه رنج» یک فیلم حادثه ای - هیجانی است، انباشته از لحظه های دلهره آور رویاروئی نزدیک با مرگ. بازیگر نقش تکنیسین بمب جرمی رنر می گوید این فیلم در باره جنگ عراق نیست، بلکه جنگ عراق، زمینه فیلمی است در باره سه آدم جالب با کاری واقعا جالب.

داستان و تمرکز فیلم «گنجه رنج» روی تلاش خطرناک برای خنثی کردن بمب های کنار جاده ای، آن را از تمام فیلمهای هالیوودی در باره جنگ عراق متفاوت می کند.

 

انتونی مک کی، بازیگر دیگر فیلم می گوید فیلمهای جنگی نظامی که دیده همه بد بودند چون تبلیغات سیاسی بودند که برخلاف ادعا، حرفی هم برای گفتن نداشتند. مککی می گوید به همین سبب، از این جور فیلمها پرهیز می کرد.

 

ایونجلین لیلی، بازیگر فیلم، می گوید به نظر او پیام فیلم این است که در عراق ما با اشباح در جنگ هستیم و پیامی است که خریدار کمی دارد، مگر اینکه شما پرچم بسیار بزرگی تکان دهید. مردم این پیام را سرگرم کننده نمی دانند. ضرباهنگ سریع و بیان خشن و بی پرده، و حضور دائمی و قابل لمس خطر، تماشاگر فیلم «گنجه رنج» را میخکوب می کند اما پیام فیلم ساعتها بعد از تجربه دیدن آن، ذهن تماشاگر را رها نمی کند.

از جمله حاضران در مراسم افتتاح فیلم، کارگردان برجسته هالیوود جیمز کامرون بود. جیمز کمرون می گوید فیلم خارق العاده ای است که موعظه نمی کند و سیاسی نیست و فقط نشان می دهد که در جبهه چه می گذرد و سواری حیرت انگیزی است همراه شدن با این سربازها.

 

***

 

اما آیا می شود این فیلم را ضد جنگ دانست؟ با اینکه می گوید سیاسی نیست؟ سیاسی نیست، به صراحت، برخلاف فیلمهائی مثل دره الاه، که اتفاقا نویسنده اش همین نویسنده سابق، مارک بول Mark Boal است که این فیلم را نوشته، یا فیلمهای دیگر، مثل Redacted از برایان دوپالما و Stop Loss سیاسی نیست، یعنی نمی خواهد تقصیر جنگ را به گردن سیاستمداران آمریکائی بگذارد، اما سیاسی است به صورت غیرمستقیم، در مفهوم، و جذابیت آن، هیجان آن، مفهوم سیاسی آن، و مفهوم عاطفی و انسانی آن، همه در نگاه دقیق و از نزدیک فیلم است به کار این درجه داران متخصصی که اعزام می شوند به میان خیابانهای خطرناک و پراز دشمن در بغداد برای اینکه بمب کنارجاده ای که پیدا شده، خنثی کنند.

به قول دیوید دنبی، منتقد نیویورکر، کارگردان کترین بیگلو، Bigelow با درک کاملی که از زمان و مکان به تماشاگر منتقل می کند، برخلاف فیلمهای فانتزی خشونت، خشونت را لمس کردنی می سازد و با نمایش عدم اعتماد متقابل که در رابطه آمریکائی ها و عراقی وجود دارد، سئوال سیاسی خودش را مطرح می کند. و از دید این منتقد، فیلم «گنجه رنج» یا The Hurt Locker یک فیلم کلاسیک است که بیست سال آینده برای اینکه نشان دهند بر سربازان آمریکائی در عراق چی گذشت، این فیلم را در دانشگاه ها درس خواهند داد.

 

این فیلم یک فیلم حادثه ای خشونت آمیز است از کارگردانی که تا حالا فیلمهای خشونت آمیز حادثه ای متعددی ساخته مثل Blue Steel از کارهای اولیه اش در باره یک پلیس زن، یا Point Break با کیانو ریوز و پتریک سویزی، در همه اینها و کارهای بعدی اش مثل Strange Days نوعی خشونت استیلیزه و طراحی شده می بینیم که انگار می خواهد خشونت و اعمال قدرت را به شعر بصری تبدیل کند اما در فیلم جدید، این روش را کنار گذاشته و خشونت خام و ویراستاری نشده ای نمایش می دهد که واقعی گرایانه بودنش، به هیجان و تحرک و جنبه تعلیق یا ساسپنس فیلم اضافه می کند.

 

از طرف دیگر، این فیلم را می توانی یک کار تحقیقاتی بدانی به خاطر اینکه با خونسردی، فهرستی از انواع بمب های کنار جاده ای به نمایش می گذارد، از نوع ساده آن، تا نوع پیچیده به هم مربوط، تا بمبی که داخل اتوموبیل جاسازی می شود، تا بمبی که به بدن انسان متحرک شاید قربانی شاید بمبگذار انتحاری، قفل می شود، تا بمبی که در داخل اندام مرده ها جاسازی می شود... دانه دانه، سه قهرمان فیلم به این بمب ها نزدیک می شوند و آنها را در خونسردی که مو بر اندام انسان راست می کند، خنثی می کنند... به قول لیزا شوارتزبام، منتقد EW این فیلم ضمن اینکه یک فیلم حادثه ای و پرتحرک است، احساس واقعی از جنگ به بیننده منتقل می کند به صورتی که از وسط جبهه دیده می شود.

 

منتقدها که در فصل تابستان فیلم دندان گیر برای ستایش کردن کم گیر می آورند، به شدت از فیلم Hurt Locker تقدیر کرده اند. اسکات فانداس، در ویلج وویس می نویسد فیلمی است که تماشاگر از آن کاملا یکه می خورد و مثل ویروس داخل بدن شما می شود به طوریکه اعصاب شما مثل چرخ گوشت له می کند و دل و روده شما را به هم می پیچد.

 

سرمنتقد نیویورک تایمز AO Scot می نویسد این بهترین فیلم غیرمستندی است که تا حالا در باره جنگ عراق ساخته شده و اضافه کرده که اگر این فیلم بهترین فیلم حادثه ای تابستان امسال نباشد، ماشین خودش را منفجر خواهد کرد – از دید منتقد نیویورک تایمز، این فیلم نشان می دهد که حادثه ای و هیجانی بودن، لزوما بی کله بودن نیست وفیلمی است که تماشاگر را به فکر وا می دارد. – همه منتقدها، در ستایش این فیلم، یادآور شده اند که تمام فیلمهای با حسن نیتی که تا حالا در باره جنگ عراق ساخته شده اند، شکست خورده اند برای اینکه به قول منتقد نیویورک تایمز، نه روشنگر بودند نه سرگرم کننده، و مردم، که از واقعیت جنگ عراق نه دل خوشی داشتند نه اطلاع درستی، از این فیلم ها استقبال نکردند. اما در مورد Hurt Locker کاملا فرق می کند.

 

به قول جو مورگنسترن در وال استریت جورنال، فیلم هرت لاکر، ضمن اینکه تصویری موشکافانه از جنگ عراق می دهد، بررسی ای است نافذ از قهرمانی و نمایشگاهی است برای نویسندگی موجز، صرفه جوئی در تکنیک و بازیگری نفس گیر. این منتقد هم نوشته این فیلم یک اثر کلاسیک است که چگونه افیون جنگ، می تواند قربانیان خود را معتاد کند به طوریکه نمی توانند از آن دست بکشند.