Funny People

نگاه تلخ «آدمهای خنده دار»

 

در «آدمهای خنده دار» -- کار تازه جاد اپتو -- سلطان کمدی های پسرانه، مرد می شود. آدمهای خنده دار، با شرکت ادم سندلر، که از جمعه همین هفته اکران آن در آمریکا شروع می شود، داستان یک کمدین مشهور و ثروتمند است که می فهمند به سرطان مرگزائی مبتلا شده است و ناچار می شود نگاهی عمیق تر بیاندازد به زندگی خالی و تنها و بدون شادمانی که بی شباهت به زندگی دیگر کمدین های موفق ولی غمگین دور و برش نیست. منتقدان می گویند با این سومین فیلم، جاد اپتو خیلی زود خود را به عنوان نیروئی عمده درسینمای کمدی آمریکا تثبیت کرد.

 

باز وسط تابستان شد و جاد اپتو آمده به روش هر سال، در این چند سال اخیر، میلیونها دلار پول جمع کند و برود. جاد اپتو، تا حالا دو تا کمدی خودش نوشته و کارگردانی کرده، یکی باکره مرد چهل ساله و دیگری حامله، یا Knocked Up جاد اپتو ضمنا تهیه کننده و نویسنده و همه کاره یک سری فیلم کمدی بود در سه چهار سال اخیر که جاد اپتو را به یک کارخانه کمدی سازی تبدیل کرده بود با فروش های بالای صد میلیون در اکران اول هر فیلم.

 

گزارش تلویزیونی بهنام ناطقی

ولی فیلم جدید اپتو، «آدمهای خنده دار» با شرکت ادم سندلر و ست روگن، چنانکه منتقدها می گویند، بهترین فیلم و پیچیده ترین فیلم اوست که در آن کمدی پسرانه با شوخی های پائین تنه و جهاز هاضمه، تبدیل شده است که یک کمدی تلخ و بالغ در باره زندگی، و بیماری و روبرو شدن با مرگ زودرس، که سوژه آن، یعنی شخصیت های آن، کمدین ها هستند... و زندگی کسانی را نشان می دهد که علیرغم ثروت و شهرتی که از خنداندن مردم به دست آورده اند، هنوز از شوخی های تلخی که آنها را مشهور کرده است، دست بر نمی دارند و انگار این شوخی های تلخ را خودشان زندگی می کنند... ادم سندلر، نقش ستاره موفق و ثروتمندی را بازی می کند که می فهمد سرطان دارد و به زودی خواهد مرد.

 

ست روگن، نقش کمدین جوان و جویای نام ولی ناموفقی را بازی می کند که دستیار ستاره می شود -- فیلم مروری است بر جهان کمدی، و پراست از چهره های آشنا و ناآشنا... در نگاه غمگینی که حتی در غمگین ترین لحظات زندگی، در پراندن یک شوخی تلخ درنگ نمی کند.

 

***

 

برای افتتاح فیلم «آدمهای خنده دار» در سینمای آرکلایت لس آنجلس، هواداران آمده بودند برای نگاه انداختن به ستارگان فیلم روی فرش قرمز، از جمله ادم سندلر، بازیگر نقش اصلی، جاد اپتو، کارگردان ونویسنده فیلم، اریک بانا و ست روگن... و لسلی مان... بازیگر فیلم جانا هیل «آدمهای خنده دار» را خنده دار ترین فیلم اپتو می داند. جانا هیل می گوید موضوع فیلم جدی است و بنابراین شوخی ها نیشدارتر است. دو دوست و هم اطاق قدیمی، حاد اپتو و ادم سندلر، داستان ساخته شدن نخستین همکاری مشترک خود را می گویند: سندلر می گوید به اپتو گفتم فیلم بعدی با هم هستیم، و او رفت این سناریوی غول آسا را نوشت.

 

اپتو می گوید سندلر فیلم ناکت آپ را دید و گفت فیلم بعدی ات را هستم و من به فکر رفتم که چه فکری می تواند برای ادم سندلر مناسب باشد؟ مرد هشتاد ساله یا پسر 15 ساله که نمی شد، پس بالاخره یک چیز پیدا شد.فیلم آدمهای خنده دار هر چند راجع به کمدین هاست، و پراست از انواع شوخی، جدی ترین کار جاد اپتو توصیف شده. در فیلم «آدمهای خنده دار» نقش مقابل ادم سندلر را پای همیشگی فیلمهای اپتو، بازیگر کانادائی ست روگن ایفا می کند.

 

ست روگن می گوید ادم سندلر اولین کمدینی است که نسل او را مخاطب قرار داد. نسل قبل کمدین های خود را داشتند مثل بیل ماری، و جان کندی، ولی سندلر اولین کمدینی بود که نسل ست روگن می پسندید. اریک بانا، بازیگر دیگر فیلم، که نقش یک ثروتمند استرالیائی را بازی می کند، مضمون فیلم را تشریح می کند: بانا می گوید این فیلم را به عنوان فیلمی در باره کمدین ها به او پیشنهاد کردند که در آن شخصیت ادم سندلر سرطان می گیرد. او می گوید من مطمئن بودم اپتو می تواند حتی سرطان را هم خنده دار کند.

 

برای تهیه کننده و کارگردانی که از فیلم ساختن راجع به دلمشغولی های پسرهای جوان ظاهرا یک ژانر یا رشته تازه در سینما به وجود آورده است، حالا فیلمی می آید در باره جوانهای سابق، یعنی برای بزرگسالها. اسکات فونداس، منتقد ویلج وویس می نویسد فیلم اول جاد اپتو، باکره مرد چهل ساله، درباره عشق ورزیدن بود و فیلم بعدی او، حامله، در باره بچه دار شدن، و جاد اپتو با فیلم جدیدش، «آدمهای خنده دار» حلقه زندگی را کامل می کند.

 

دیوید دنبی، در مجله وزین نیویورکر می نویسد فیلم «آدمهای خنده دار» غنی ترین و پیچیده ترین فیلم جاد اپتو است که احساسات او را در باره کمدی و رابطه آن با کل هستی، جمع می زند. دیوید ادلستاین در هفتگی نیویورک می نویسد باورکردنی نیست که «آدمهای خنده دار» سومین فیلم جاد اپتو است -- شخصیت بچه مرد همیشگی اپتو، حالا قدم به دنیای بزرگسالی گذاشته...

 

این فیلم هم مثل فیلمهای قبلی پر از شوخی است، ولی دنیای بزرگسالان را نشان می دهد، نه جهان مرد بچه ها را. با این حال،

شخصیت اصلی همان بچه مرد است اما بزرگسالی وقتی است با شهرت رنگباخته و چشم انداز مرگ زودرس، روبرو می شود. فیلمهای قبلی جاد اپتو، چه فیلمهائی که خودش ساخت و چه فیلمهائی که بادیگران نوشت و تهیه کرد، و چه فیلمهای خودش، یک دید محافظه کارانه و اصولگرایانه یا قراردادی نسبت به عشق و ازدواج و خانواده عرضه می کنند و در این فیلم، از جمله جاد اپتو می خواهد نشان بدهد که این کمدین ها در زندگی های خودشان چقدر با این برداشت از زندگی فاصله دارند، و شاید همین توجیه تلخی لحن شوخی های آنها و تلخی لحن فیلم باشد. و در این فیلم هم اپتو یک محافظه کار باقی می ماند.

 

شخصیت ادم سندلر قبلا عاشق دختری بوده با بازی لسلی مان که حالا زن یک مرد ثروتمند و موفق شده با بازی اریک بانا... لسلی مان زن خود اپتو و دخترهای او نقش این خانواده را ایفا می کنند و به قول دیوید ادلستاین، حتی در جهان تخیلی فیلم هم اپتو حاضر نیست خانواده را در هم بشکند، و بنابراین، شخصیت کمدین مشهور ادم سندلر، که به قول خیلی از منتقدها، بی شباهت به خود آدم سندلر هم نیست، یک بار دیگر از عشق قدیم سر می خورد و باید با تنهائی و غم و کسالت غریبگی خودش، سر کند.

 

در فیلم های اپتو، موضوع اصلی، مقاومت جوانهای سابق است برای قبول مسئولیت های زندگی. جوانهائی که نمی خواهند از دنیای جوانی بیرون بیایند... و حتی اگر در جوانی هم چندان جوانی نکرده باشند، حسرت بازگشت دورانی را می خورند که شاید هرگز نداشته اند. اما حالا این کمدین های نوجوان به دنیای بلوغ پای می گذارند و به قول کرک هانیکات، منتقد هالیوود ریپورتر، شوخی های فیلم هم عمیق تر می شود و طنز فیلم، تیزتر.

 

کرک هانیکات می نویسد سخت است که این فیلم را چیزی غیر از یک کمدی بدانیم، علیرغم اینکه در باره سرطان مرگبار شخصیت اصلی است با بازی ادم سندلر. به نظر او، این فیلم می تواند برای اپتو یک فیلم انتقالی باشد، پله ای در تحول او. ادلستاین اشاره کرده که اپتو، فیلمی ساخته درونی و درون نگر، انگار ساکنان جهان را فقط این تیزهوش های تلخ اندیش و شوخ طبع تشکیل می دهند، کمدین ها، همان پسربچه های عصبانی و سرکش دبیرستان که با جوکهای خشمگین پول ساختند، اما هنوز همان همانقدر خشمگین اند. از جمله، حس ترحم شخصی در شخصیت ادم سندلر است، کمدینی با محبوبیت رنگ باخته و بدون دوست و تنها در خانه ای بزرگ و گران قیمت در هالیوود که خودش در آن گم می شود... خشم این کمدین ها در حالیکه غرق در ثروت و زرق و برق زندگی هالیو ودی هستند، برای دیوید دنبی، منتقد نیویورکر هم جالب است که هر چند زندگی سخت گذشته را سالهاست پشت سر گذاشته اند، از غیض و خشم آنها به دنیا، چیزی کم نمی شود.

 

ولی سرانجام درسی که این شخصت می گیرد فراتر است از این که زندگی سخت است و بعدش باید بمیری. طبیعی است که در برابر بیماری، از مراحل انکار و چک و چانه و خشم و افسردگی خاطر عبور می کند و به پذیرش شرایط زندگی اش می رسد. اما یکی از جذابیت های فیلم، برخوردی است که می بینیم میان کمدین های سالخورده و ثروتمند و دلزده و عبوس و تنها و افسرده، و کمدین های تازه نفس جوان، در بازی های ست روگن و جیسن شوارتزمن و جانا هیل..

 

به قول اسکات فونداس منتقد ویلج وویس، اپتو چنان تصویری پر از نزاع و حسادت و رقابت های شخصی از پشت پرده هالیوود نشان می دهد که هر فیلم دیگری در این باره تعارف و خودنمائی به نظر می رسد.ولی تو گفتی درس فیلم، شاید درس فیلم در صحنه ای است وسط فیلم وقتی ادم سندلر در کمال تعجب از دکتر می شنود که داروهای تجربی کارگر افتاده و مردنی نیست... اینجاست که می فهمد هیچ علاقه ای ندارد به زندگی خودش برگردد.

 

ایرادی که خیلی از منتقد ها به فیلم گرفته اند، اغتشاش قصه است ولی فونداس نوشته این فیلم به قدری چیز خوب و تیزبین دارد که آدم آرزو می کند این قدر مغشوش نبود.