Franz Ferdinand: Tonight

انتشار آلبوم جدید فرنتس فردیناند

گزارش تلویزیونی بهنام ناطقی

هفته پیش در بریتانیا و آمریکا، تک ترانه یولیسیس، نخستین ترانه از آلبوم جدید گروه راک اسکاتلندی فرنتس فردیناند، به محض انتشار به مقام بیستم جدول تک ترانه ها و همچنین جدول راک مدرن بیلبورد صعود کرد، که خبر از بازگشت گروهی می دهد که با احیای راک الکترونیک و رقص دار دهه 1980 در دو آلبوم قبلی اش، محبوبیت خارق العاده یافت... در گزارش امشب، همکار ما بهنام ناطقی نگاهی می اندازد به نخستین آلبوم عمده موسیقی راک سال 2009.

ظاهرا در آلبوم سومش گروه فرنتس فردیناند هم مثل گروه کیلرز The Killers می خواهد تجربه تازه ارائه بدهد. از خیلی جهات، موسیقی فرنتس فردیناند و کیلرز، یکی از بریتانیا، و دیگری از لاس وگاس آمریکا، ریشه مشترک دارند، و در حالیکه گروه کیلرز با آلبوم جدیدش در واقع به این صدا و به این سازبندی باز می گردد، بعد از یک دور انحرافی، گروه فرنتس فردیناند همان کار را تکمیل می کند، به اضافه یک کم تجربه جدید در زمینه موسیقی الکترونیک، که ضمن نوآوری، علاقمندان همیشگی اش را از دست ندهد. (فرنتس فردیناند شاهزاده اطریشی بود که سر کشته شدنش جنگ اول جهانی به راه افتاد. اسم گروه از اینجا می آید.)

اجرا در صفحه فروشی

اعضای گروه راک اسکاتلندی فرند فردیناند، بعد از نزدیک به 18 ماه غیبت از صحنه، چند روز پیش در این صفحه فروشی در خیابان اکسفورد لندن روی صحنه رفتند، برای یک اجرای غیرمنتظره به منظور معرفی «امشب فرنتس فردیناند» سومین آلبوم این گروه. ترانه یولیسیس، نخستین ترانه این آلبوم، خبر از آغاز شبی دراز و بیدار می دهد، داستانی که در تمام ترانه های آلبوم جدید ادامه پیدا می کند.

الکس کپرانوس، می گوید گروه در 18 ماه اخیر، مشغول تمرین بود در گلاسگو، برای یافتن صدائی تازه و همکارش نیک مککارتی می گوید در آلبوم جدید با تهیه کننده دن کری، تجربه های تازه داشتند، و چند ترانه خوب. کپرانوس می گوید تجربه کردن و یافتن چیزهای نوین خوب است و تغییر فضا به تغییر دید آدم و الهام تازه کمک می کند.

آلبوم جدید فرانتس فردیناند، نخستین آلبوم عمده سال در بازار موسیقی بریتانیاست و استقبال از آن، محک تازه ای برای مدیران صنعت موسیقی است که شاهد شاهد سه درصد کاهش فروش آلبومها بوده اند و 33 درصد افزایش فروش تک ترانه ها. کپرانوس می گوید در حال حاضر این طور به نظر می رسد که تک ترانه فرمول محبوب تری است اما او دوست دارد آلبوم درست کند که حس و حال هنری گروه را در مقطع زمانی خاص نشان می دهد و کار کاملتری است از تک ترانه.

تک ترانه جدید، یولیسیس فرمول ترکیب گیتار، نغمه های الکترونیک و کوبه های رقص دار را در کار فرانتس فردیناند با تاکیدی بیشتر بر کیبورد و سینتی سایزر، تازه می کند، ولی به معنی پایان محبوبیت گیتار در موسیقی راک نیست. کپرانوس می گوید سال 1963 وقتی کمپانی دکا بیتلها را رد کرد به آنها گفته شد که دوره گروه های گیتار به دست تمام است، در حالیکه اینطور نبود و هنوز هم اینطور نیست، و نمی شود گفت حالا یک دختر با سینتیسایزر گل کرده، دیگر هیچ گروه گیتار بدستی نخواهد بود. او می گوید گیتار را دوست دارد و سینتیسایزر را هم دوست دارد و آنچه می ماند، موسیقی خوب است.

امید آینده

ولی فرانتس فردیناند، گروهی که یکی از امیدهای کمپانی های صفحه پرکنی بود برای آینده راک مدرن، تقریبا دو سه سال است که پیداش نبود.گروه فرنتس فردیناند، مثل خیلی دیگر از گروه های راک غیرمتعارف انگلیسی، ریشه هنری دارد. مثلا کارش پر است از اشاره به دادائیسم، آوانگارد اوائل قرن بیستم، و حتی مدرنیسم روسیه، البته در تصاویر آلبومها و ویدیوهاش. ولی معروف است در باره گروه های راک که می گویند تمام عمر را وقت دارند که آلبوم اول را بنویسند و ضبط کنند. بعدش فقط شش ماه برای دومی وقت پیدا می کنند.

آلبوم اول فرنتس فردیناند، یک همچه آلبومی بود که در سال 2004 بیرون آمد و موفقیت خارق العاده ای داشت برای یک گروه ناشناس، سوم شد در بریتانیا، یک میلیون نسخه فروخت در آمریکا... سه تا تک ترانه از آن به جدول بهترین ده ترانه روز انگلیس و آمریکا صعود کردند آن سال، یک جایزه عمده گرفت، جایزه مرکوری، و این گروه را از کلوپ های کوچک بیرون کشید و به تالارهای بزرگ برد و البته جایزه گرمی Grammy.

این آلبوم پیام جالبی داشت در برابر موسیقی سنگین گروههای راک غیرمتعارف، به خاطر اینکه بازگشتی بود به یک نوع راک رقصی با استفاده از ضرباهنگ های تکنو یا سینتی سایزر.

ولی آلبوم بعدی، یعنی البوم You Could Have It So Much Better با شاره به فیلم معروف الکساندر رادچنکو، سینماگر پیشتاز روسی، به فاصله کمتر از یکسال بعد از آن بیرون آمد و آن هم هر چند حرف نوئی نداشت، اما مهارت آهنگسازی و سازبندی آنها را نشان می داد، به خاطر تنوع ضرباهنگها – هر چند فضای آلبوم نداشت و مثل مجموعه تک ترانه های شنیدنی بود، ولی هم در آمریکا و هم در بریتانیا، اول شد.

به این ترتیب، باید گفت گروه فرانتز فردیناند، که سه سال پیش می رفت تا عظیم ترین و پرفروش ترین گروه راک دنیا بشود، مثل گروه کیلرز، سه سال نشست کنار و جالب است که مشابه گروه Killers این گروه هم بعد از یک دوره طولانی (سه ساله) به موسیقی سبک سینت پاپ یا سینتیسایزر بر می گردد، در آلبومی که چه از نظر نوع موسیقی، و چه از نظر مفهوم ترانه ها، انسجام بیشتری دارد... هرچند که لحنی تجربی تر دارد، تجربه هائی هم در صدا و هم در سازبندی... با کمک یک تهیه کننده جدید. خوب انتظار زیاد بود برای این آلبوم... ولی گروه هائی که ستاره می شوند، زیاد نمی توانند تجربه کنند، برای اینکه علاقمندانشان را از دست می دهند.

یک فرق ترانه های آلبوم جدید، مثلا همین ترانه یولیسیس با ترانه هائی که گروه فرنتس فردیناند را در دنیا به شهرت رسانید فرق می کند، مثلا آن جاذبه فوری را ندارد، مثل کارهای قبلی، ماشینی و الکترونیک نیست، تاکید بیشتری روی گیتارها هست... و به قول منتقد پیچفورک، آن همسرائی لالا که اول زیاد به چشم نمی آید، بعد از چند بار شنیدن، دیگر از ذهن بیرون نمی رود. خود الکس کپرانوس گفته که آهنگهای این البوم از نظر تم با هم مشترک هستند، همه در باره یک شب هستند از غروب تا سحر... و در آن خیلی الهام های تازه هست، مثل موسیقی soul... این منتقد گفته بیشتر از فروشش این روزها، آلبوم جدید مسیر خلاقی را برای آینده گروه نشان می دهد، به طرف موسیقی تکنو هاوس و ترکیب آن با راک و سول.

یک منتقد در آمریکا، اریک دانتون، که در روزنامه کوران هارتفورد می نویسد، نوشته در این آلبوم گروه فرنتس فردیناند به نوعی توازن رسیده اند در کارشان، که هر چند مثل آلبوم اول، بلافاصله گیرا نیست، ولی متفکرانه تر و از خود مطمئن تر است، نوعی راک رقصی هوشمندانه تر از گذشته... منتقد راک روزنامه گاردین لندن نوشته در آن آلبوم گروه سعی می کند ضمن حفظ تداوم، و جاذبه تجاری، کار تازه ای بکند ولی فقط در بعضی لحظات موفق شده است.

برای تماشای ویدیوی گزارش بهنام ناطقی این پیوند را تلک بزنید