Billy Elliot on Broadway

پیروزی در اوج فلاکت

 

نمایش موزیکال بیلی الیوت، با موسیقی ساخته «التون جان» سرانجام بعد از سه سال موفقیت در لندن، در آمریکا در برادوی، محله تئاترهای حرفه ای، روی صحنه می رود. در این نمایش، که روایت موزیکال فیلم «بیلی الیوت» است، شاهد تلاش یک نوجوان کارگرزاده شهرستانی هستیم که در تنگنای اعتصابهای کارگران معادن ذغال سنگ، آرزو پیدا می کند استعداد رقص باله خود را با رفتن به هنرکده سلطنتی باله بریتانیا تقویت کند.

 

نمایش بیلی الیوت در حالی به نیویورک می رسد که سقوط ارزش سهام بورس و ضررهای عظیم شرکتهای وال استریت، از جمله روی کار تئاتر هم تاثیر گذاشته، و برای اولین بار، تئاترهای برادوی هم با کاهش قابل ملاحظه فروش بلیط ها روبرو شده اند. ظاهرا وقت خوبی به نظر نمی رسد برای شروع اجراهای یک نمایش جدید. ولی این نمایش با همه نمایش ها فرق می کند. این نمایشی است که به قول منتقد نیویورک تایمز برای دوران سخت اقتصادی درست شده، و همانطور که آثار فرهنگی دوره رکود بزرگ اقتصادی در آمریکا نشان می دهد، و فیلمهای هندی دهه های گذشته، فقر و سختی اقتصادی، فرصت خوبی است برای رویابافی و جستجوی رهائی در عالم خیال. این هم داستان گریه انگیز والهام بخش پسری است که در اوج بحران اقتصادی و بیکاری اطرافش، می خواهد رقصنده باله بشود.

 

گزارش تلویزیونی بهنام ناطقی

چند شب پیش در تئاتر ایمپریال در برادوی، محله تئاتر حرفه ای نیویورک، موزیکال بیلی الیوت رسما افتتاح شد، با حضور جمعی از مدعوین سرشناس، ازجمله وودی الن و نیام نیسن، خواننده پاپ بیلی جین کینگ. و ستاره کمدی بن استیلر، اینجا در کنار کریستین تایلر...تهیه کننده برجسته هالیوود برایان گریزر، و کارگردان سینما، ران هاوارد و همسرش، و هنرپیشه و کارگردان تئاتر وسینما، کوین اسپیسی.

 

بعد از اجراهای موفق در لندن، این نمایش از این هفته به جاذبه های تئاتری نیویورک اضافه می شود. موزیکال بیلی الیوت، بر اساس فیلم سینمائی به همین نام، داستان پسر یک کارگر معدن ذغال سنگ است که آرزو دارد به مهم ترین هنرکده باله کشور راه پیدا کند.

 

بیلی الیوت سومین کار التون جان در مقام آهنگساز صحنه است. التون جان می گوید این نمایش، داستان پیروزی است در اوج فلاکت، و چیز زیبائی است که از مصیبت بیرون می آید. التون جان می گوید شخصا از دوران اعتصاب کارگران ذغال سنگ در انگلیس خاطرات تلخ دارد، چون آنها زندگی و آینده و جامعه و همه چیز خود را از دست دادند و بعد، از میان آن همه فلاکت، این رقصنده زیبای باله بیرون می آید.

نویسنده و ترانه سرا، لی هال، می گوید این نمایش داستان بچگی خود اوست، و رقص اینجا تمثیل بصری آروزی نویسنده شدن است، چون هیچکس حاضر به تماشای موزیکالی در باره نویسندگی نیست. او می گوید این نمایش درباره تحقق بخشیدن به آرزوهاست.

 

کارگردان استیون دالدری، که فیلم بیلی الیوت را هم ساخته است، بسته شدن معادن ذغال سنگ در این نمایش را با موقعیت جهان فراصنعتی مترادف می داند که همراه است با بسته شدن تدریجی کارخانجات فولاد و اتوموبیل سازی. او می گوید در گیرودار این بحران اجتماعی، یک پسربچه ی جادوئی پیدا می شود که اول نمی خواهند بگذارند رقصنده بشود، ولی بعد آماج همه رویاها و آرزوهای جامعه اش می شود.

 

***

 

در پایان مراسم، التون جان 61 ساله فرصت پیدا کرد برای پوشیدن دامن باله، و در کنار هنرمندان دیگر نمایش در دامن «توتو» ظاهر می شود، اما خوب بود که با آن هیکل، سعی نکرد باله برقصد.

 

فیلم بیلی الیوت از این نظر جالب بود که نشان می داد آروزی رقص چه تضادی داشت با زندگی و فرهنگ اجتماعی سخت این پسر بچه... که اصلا آرزو داشتن را نفی می کرد.در نمایش هم از این تضاد، بین واقعیت اجتماعی و رویا یا آرزو، خیلی استفاده کرد. و در هر قسمت آن با به تماشاگر یادآور می شود... تضاد بین آرزو، و واقعیت های آرزوکُش.

 

تمرکز داستان فیلم بر این پسربچه است که در خودش استعداد باله را کشف کرده، و حالا باید خانواده اش را متقاعد کند که به او در پرورش این استعداد کمک کنند در حالیکه آنها مسائل دیگری دارند – مثل دوره اعتصاب کارگران معدن است در اواسط دهه 1980 زمان مارگرت تچر، که پدرش و شوهر عمه اش با هم اختلاف نظر سیاسی دارند در باره ادامه اعتصاب که دارد موجب تعطیل شدن معادن می شود.

 

معدن کاران باله رقصیدن یک پسر را دور از شان مردانگی او می دانند. و این نکته، با اشاره به یکی از همکلاسی های بیلی الیوت که در خودش همجنسگرائی کشف کرده، تاکید بیشتر پیدا می کند. همه اینها در فیلم گنجانده شده بود، اما در نمایش موزیکال بیلی الیوت، تاکید بر رقص به مراتب بیشتر است، و این مفاهیم در طراحی رقص تجلی پیدا می کنند.

 

نمایش بیلی الیوت در لندن بعد از سه سال، هنوز هم پرفروش ترین نمایش روز است. تا حالا بیشتر از50 میلیون پاوند فروش کرده.. و معمولا هم تئاترهای موزیکال از نیویورک، که زادگاه این هنر است، به لندن برده می شوند. اما در باره این اثر، کار برعکس است.

 

کار سختی هم هست جا انداختن این نمایش روی صحنه تئاتر نیویورک، برای اینکه موضوع این نمایش هم خیلی انگلیسی است، یعنی جامعه کارگران معدن، اعتصاب آنها که بخشی از تاریخ معاصر بریتانیا است، و انگلیسی آن یعنی زبانش هم خیلی خاص است، به طوریکه حتی برای تماشاگرهای لندنی هم فرهنگ لغت چاپ کرده بودند برای معنی کردن اصطلاحات زبان کوچه و بازار که این شخصیت ها در نمایش به کار می برند.

 

اما از دید بن برنتلی، منتقد تئاتر نیویورک تایمز، موفقیت بیلی الیوت مدیون این است که هنرمندانه، اساسی ترین و ماندگارترین جاذبه های تئاتر موزیکال را کالبدشکافی می کند و بعد هم گستاخانه از آنها بهره برداری می کند، ولی خوب، منتقد لس آنجلس تایمز که از اجرای این اثر در انگلیس خیلی تعریف کرده بود، نوشته که هنرپیشه های اجرای نیویورک در نقش آدمهای شمال انگلیس، جا نیفتاده اند.

 

چندین فیلم انگلیسی ساخته شده که تقلای مردم طبقه کارگر در شهرهای دورافتاده را برای مطرح شدن در صحنه ملی نشان می داد، مثلا Full Monty در باره کارگرهائی که روی صحنه لخت می شدند، یا Brassed Off در باره ارکستر محلی در رقابت ملی ... و خیلی فیلمهای دیگر. فیلم بیلی الیوت بعد از همه اینها آمد.

 

خیلی از جنبه های داستان این فیلم، و این نمایش، هم کلیشه ای است و تلاشش برای اشک درآوردن از تماشاگر، برای بچه یتیمی که پدر فداکارش درکش نمی کند، هم گاهی آبکی می شود - اما به قول منتقد نیویورک تایمز، موفقیت کارگردان استیون دالدری و همکارانش در این است که از این دستمایه آبکی و کلیشه ای، با نمایش جذابیت قصه شاه پریان کلاسیک، که جوهر این قصه است، یک پیروزی هنری به وجود آورده اند، که نه تنها برای ما تماشاگران، بلکه برای مردمی که روزمرگی کسالت بار زندگی هاشان، زندگی شخصیت اصلی، بیلی الیوت را لمس می کند، جذاب است

 

بردلی نوشته با این حال، این نمایش هرگز فراموش نمی کند که در زندگی آنچه تداوم دارد، لحظه های سرمستی نیست، بلکه هشیاری بعد از آن است، و همین باعث می شود که قدر آن لحظه های سرمست کننده هنر، وقتی بدنهای سنگین در هوا به پرواز در می آیند و سروصدا به هارمونی تبدیل می شود را بدانیم.