یک توفان هوای تازه: مصاحبه با مسیح علی نژاد
بهنام ناطقی: از آن همه روزنامه که در دهه اصلاحات در ایران باز و بسته شدند، در عصر انتخابات فرمایشی و اعترافات نمایشی، ممکن است اثری نمانده باشد. بسته شدن روزنامه اعتماد ملی هفته گذشته، یکی از سنگرهای باقی مانده را هم فروپاشید. اما میراث همبستگی، جامعه و نشاط و عصرآزادگان و میهن و چی و چی و چی، آنچه از این روزنامه ها، باقی مانده است و زنده است و نفس می کشد و فعال است، خود آن روزنامه نگاران هستند، که هر یک در گوشه ای از ایران یا گوشه ای از دنیا، جائی قلم می زنند و از طریق اینترنت، حتی بیشتر از آن زمان خواننده دارند. یکی از چهره های برجسته و جنجالی روزنامه های اصلاحات، خانم مسیح علی نژاد است -- میهمان امروز برنامه ویژه ای که از تلویزیون فارسی صدای آمریکا، که طی آن خواهیم پرداخت به پیامد انتخابات، نقش روزنامه نگاران داخل کشور، و زندگی نه چندان خصوصی یک روزنامه نگار جنجالی، در این گزارش ویژه، که اسمش را گذاشته ایم «یک توفان هوای تازه»
خوش آمدید به صدای آمریکا... اولین بارتان است می دانم و کلنجار رفتید با این فکر... که بیائید یا نیائید... شاید خیلی از دوستداران شما در داخل کشور بخواهند بدانند که چرا آمدید... علیرغم تهدیدهائی که شده و مشکلاتی که می بینیم برای خیلی از سیاستمداران و روزنامه نگارانی که با رادیوهای خارجی صحبت کردند، فراهم شده... چرا با صدای آمریکا مصاحبه می کنید؟
مسیح علی نژاد: با کجا مصاحبه کنم؟ با صدا و سیمای آقای ضرغامی؟ من 9 سال است که در ایران کار می کنم 9 بار در صدای و سیما بر علیه من تبلیغ کردند ولی یک بار هم دعوتم نکردند به هیچ برنامه ای، نه در رادیوشان و نه در هیچکدام از پنج کانال تلویزیونی شان... تازه من که کاره ای نیستم یک خبرنگار ساده ام که چهار تا سند رو کرده، حتی از من بزرگترهاش هم صدا و سیما جرات و ظرفیت بازکردن در به روی از من بزرگترهاش را هم ندارد... این صدای آمریکا و بی بی سی و هر چیز دیگر که در بلاد غرب ادعای رسالت اسلامی هم ندارند، شده اند رسانه ملی و دارند صداها را به گوش مسلمانها می رسانند.
ولی از من و همکارانم در صورتی در صدا و سیما دعوت می کنند که بنشیم اعتراف کنم کافرم و ضدانقلابم و براندازم وعامل خارجی. بنا این که می پرسید چرا به صدای آمریکا آمده ام. .یک دلیلش این بود و دلیل دیگرش این بود که شاید دوستان سیاسی و همکارانم توی ایران، با آمدن به صدای آمریکا، ممکن بود زندگی شان را از دست بدهند، اما الان دیگر همه همکاران من، چیز دیگری برای از دست دادن ندارند در ایران.
بعد هم من هر جا برم، همین ام. حرف خودم را می زنم هرکس تریبون بدهد، اینجا من همان حرف را می زنم و الان هم حرفی را اینجا می زنم که در ستونم در اعتماد ملی می نوشتم و اگر هم آنجا جرات چاپ نداشتم، بی شک در وبلاگم می نوشتم. بنابراین، شاید نفس آمدن یک فعال سیاسی یا یک روزنامه نگار، به صدای آمریکا جرم تلقی بشه، و به نظر من، شما هم با پرسیدن این سئوال، خیلی دامن نزنید به این جنجال.
بهنام ناطقی: البته قصد من جنجال سازی نبود، ولی خوب، با فضای ایران آشنا هستم... ولی شما برای این مصاحبه نیامدید به آمریکا... اینطور که در وبلاکتان هم اعلام کردید، شما آمدید که اولین روزنامه نگار ایرانی باشید که با رئیس جمهوری آمریکا مصاحبه می کند.
مسیح علی نژاد: من نیامدم که اولین روزنامه نگارباشم بلکه آمدم که یک خشت کوچک از دیوار بلند سانسور در ایران را ببندم، به خاطر اینکه شما می دانید هر سال احمدی نژاد دارد شال و کلاه می کند می آید اینجا و با خبرنگارهای آمریکائی مصاحبه می کند، و من فکر کردم منتظر نشوم آقای صفار هرندی، و آقای احمدی نژاد اجازه بدهند بیایم اینجا با رئیس جمهوری آمریکا مصاحبه کنم و به ایران برگردم.
بهنام ناطقی: بله و من با تعجب خبر شما را از تهران داشتم ولی دیدم یکهو نوشتید در حوالی کاخ سفید دارم غاز می چرانم -- خانم علینژاد را آنها که در ایران روزنامه می خوانند خوب می شناسند، مقالات ایشان هر هفته در فلان روزنامه و فلان روزنامه منتشر می شود اینقدر سال است... کتابهایش تا جاتی که اجازه چاپ گرفت و بیرون آمد، بلافاصله بعد از انتشار نایاب شد... ولی میلیون ها هموطن خانم مسیح علی نژاد را درست یک ماه پیش و از طریق صدای آمریکا، هم با چهره و صدای خانم مسیح علی نژاد آشنا شدند و هم با کلام آتشین و جسورانه او و هم با تجزیه و تحلیل امیدوارکننده ای که از نابسامانی های اخیر ایران عرضه کرد در سخنرانی ای در مراسم همبستگی با مردم ایران، در مرکز شهر سانفرانسیسکو در برابر نزدیک به ده هزار آدم، که بلافاصله تبدیل شد به یکی از داغ ترینه پیوندهای اینترنتی در دهها سایت و پایگاه مختلف... اگر شما آن را ندیده اید، این چند دقیقه «اشانتیون» (نمونه) به شما نشان خواهد داد چرا.
ویدیو سخنرانی
مسیح علی نژاد ( صدای فیلم، بخشی از ویدیوی سخنرانی در سنفرانسیسکو، 25 جولای 2009):
... درست است که کشته دادیم درست است که کشته دادیم و زندانی دادیم، اما این حاکمیت است که گرفتار زندانیان ما شده است. از حکمرانی بازمانده اند. از قدرت فروشی باز مانده اند. گرفتار زندانیان ما شده اند. به چه کنم چه کنم افتاده اند. تا دیروز ما بودیم که نمی دانستیم با حاکمیت چه کنیم، از امروز حاکمیت است که نمی داند با ما در خیابانهای شهر چه کند.
ما به همان قانون نیم بندشان، پایبندبودیم. پای صندوق های رای شان رفتیم. اول رای مان را دزدید گفتیم رای ما کجاست؟ بعد برادران و خواهرانم، همکارانم را یکی یکی گرفتند. داد زدیم دربندان ما کجاند؟ رفیق های ما کجاند؟ بعد یکی یکی کشتند. گفتیم جسدهای ما را برگردانید. رای پیشکش. مسافر ایرانم. نه. به گمانم اشتباه می کنم. نه من مسافر ایرانم، و نه شما مهاجر ایرانید. ما صاحبان ایرانیم.
مسافران، همانانند که چند صباحی به خانه ما ایران آمده اند و بساط تحجر و تحکم و طالبانی را پهن کرده اند. مسافران، همانانند که عقیده ها، آرمانها، مکتب ها، گفتمان های متعدد را هم تحمل نمی کنند و حتی منبر و مسجد بر سر مسلمانانی که به شیوه آنها مسلمانی نمی کنند، را هم خراب می کنند. مسافران همان دیکتاتورمسلکان اند که با کشتن یک زن محجبه در آلمان، سینه دری می کنند، اما در خانه خودمان، جنازه پشت جناز، در سردخانه های شهر پنهان کرده اند. آنها اسلحه دارند. ما الله و اکبر می گفتیم. تلویزیون دارند. ما توئیتر داشتیم. آنها فشنگ. ما فیس بوک.
جنگ قدرت آنهاست و غیرت ما. جنگی که دولت ایران به ملت ایران تحمیل کرده است. درست عین جنگ تحمیلی عراق به ایران. آنها شعار می دادند، «جنگ، جنگ تا پیروزی» و ما در ایران می گفتیم «تا احمدی نژاده، هر روز همین بساطه»...
شهروندان معمولی ما از هر حرکت، رفتار و صحبت خود می ترسیدند و احساس ناامنی می کردند. اما از امروز این حاکمیت است که از هر رفتار ما می ترسد و دلش بیشتر از دل ما می لرزد. احساس ناامنی کشنده تر از خود ناامنی است. اما احساس ناامنی از بدنه جامعه به حاکمیت منتقل شده است. کابینه کابوس اعتراض ما را خواب می بیند. از صدای سکوت ما در راهپیمائی می ترسند و چه خوش است که سی سال ما ترسیدیم و لرزیدیم و اینک فصل این است که حاکمیت بلرزد. شما بترسید.»
***
بهنام ناطقی: جالب بود حرفهای شما و لحن شما و تنشی که در صدای شما بود، برای اینکه یکباره آن جمع ده هزار نفری پرسروصدا و پرخروش را ساکت کردید در آن فضا... در این سخنرانی شما از انتقال ترس صحبت می کنید و انتقال حس عدم امنیت از بدنه جامعه به حاکمیت... و حرف تازه ای زدید که سخنرانهای دیگر آن جا نگفته بودند و من جای دیگر به آن برنخوردم. چطور به این تحلیل رسیدید؟
مسیح علی نژاد: در تمام این سئوالها از نزدیک می دیدم که مردم جرات بیان دیدگاه های خودشان را نداشتند، ولی بعد از انتخابات، همه این ترس ها از دل مردم ناگهانی کوچ کرد و نشست در دل حاکمیت و این مردم بودند که حرف می زدند، علیرغم آنکه حتی درکوچه پسکوچه ها ماشینهای گاردهای ویژهم می گذاشتند، ولی باز مردم حرف می زدند – فکر می کنید برای چی تلفن ها را کنترل می کردند؟ از ترس بود. برای چی روزنامه ها را می بستند؟ از ترس بوده.
فکر می کنید بی قانونی شده؟ کدام قانون؟ اینها همه اش از ترس است. برای چی از مردم تعهد می گیرند الله اکبر نگویند؟ از ترس است. طالبان برای چی مدرسه دختران را در افغانستان آتش می زند، از ترس است، چون می دانند که اگر این دخترها درس بخوانند، دیگر از حرف ملاعمر بی سواد نمی ترسند و حرفش را گوش نمی کنند. همه این کارها از ترس است. ترس حاکمیت است. ولی مردم دیگر ترسشان ریخته. برای اینکه ترس حاکمیت را از نزدیک دیدند. و اصلا، ترس طرف مقابل است که شما را شجاع می کند.
وقتی مردم می گویند نترسید نترسید ما همه با هم هستیم. ولی برای اولین بار است که در حاکمیت، دیگر همه با هم نیستند. مردم این را فهمیده اند و ترسشان ریخته. بنا براین هیچکس دیگر به تهدید ها اعتنا نمی کند. به گمانم، قبلا فقط روزنامه نگارها و فعالین سیاسی به این تهدیدها آشنا بودند و معمولا سر نترس داشتند ولی این دفعه دیدیم که این مردم هستند که از رهبرانشان خیلی شجاع تر شده اند. من فکر می کنم حتی پیامهای تهدید را حاکمیت شنیده است و ته دلش خالی شده. شما هم به وضوح این را دارید می بینید.
بهنام ناطقی: جالب است این تحلیل شما. یادم آمد که شاه ایران هم همین را گفته بود که «صدای انقلاب شما را شنیدم!» و دیدیم که خیزش امروز را به کاریکاتور زمان انقلاب تشبیه کرده اند، که معنی واقعی اش این است که این حکومت و رهبر آن هم در واقع، به کاریکاتور حکومت شاه تبدیل شده. اما این حرف – انتقال ترس از بدنه جامعه به حکومت را شما یک ماه پیش گفتید. از منظر حالا به این تعبیر که نگاه کنید، چی می بینید؟ بازهم سر همین حرف هستید؟ یعنی ترس حاکمیت از مردم؟
مسیح علی نژاد: شما به کار های اینها در ماه گذشته نگاه کنید. نشان می دهد فقط حکومت هائی که از مردم می ترسند ممکن است دادگاه های صدنفره برگزار کنند که کیفرخواستش مثل انشای بچه های دبیرستانی می ماند...فقط حکومت هائی که از مردم می ترسند، ممکن است قبرهای ناشیانه در بهشت زهرا بکنند برای چهل تا جسد... این تجاوزها در زندان ها،این کتک زدنها، این بی حرمتی ها... همه نشانه ترس و وحشت است. درست مثل موجودی که توی بن بست گیر می کند و روی صورت همه و به هر در و دیوار دارد پنجه می کشد به امید این که یک لحظه بیشتر بماند. یا اینکه حداقل یک روز بیشتر بخواهد سر کارش حاضر بماند، شما می بینید که هر کس که سر راهش است را دارد خونین و مالین می کند. حاکمیت بعد از ترس اولیه اش که حضور سه میلیونی مردم بود اشتباهش را تکرار کرد و گلوله زد و مردم را دستگیر کرد برای توجیه همان اشتباهش، شکنجه کرد، تجاوز کرد. این ها را وادار کرد که بیایند اعتراف کنند که عوامل خارجی هستند ولی بعدش خودشان می آیند و این حرف را پس می گیرند. به زور از آنها اعتراف می گیرند که بگویند ما عوامل خارجی هستیم، اما همین پریروز بعد از دو ماه پس گرفتند و آقای رهبری اعلام کردند که دست انگلیس خبیث و. آمریکای جنایتکار و جهانخوار در این کار نبود. اما اشکال کار این است که در هر مرحله چاره هائی که اینها اندیشیدند، دردها را عمیق تر کرده و شکاف را در حاکمیت بیشتر و بزرگتر کرده و متاسفانه اینها را به لب پرتگاه نزدیک تر کرده.
بهنام ناطقی: باز هم در مقایسه با نمونه اصلی این کاریکاتور، یاد زمان شاه می افتم که حکومت هر کاری می کرد، بحران خودش را تشدید می کرد، اگر تیرمی انداختند، می گفتند خشونت کرد معترض می شدند اگر تیر نمی انداختند، می گفتند دستور است که نزنند، باز بیشتر می ریختند توی خیابانها... اما، خانم علی نژاد، قبل از ادامه بحث، می خواهم برای آن دسته از تماشاگرهای ما که روزنامه نمی خوانند -- ببخشید تیراژ اعتماد ملی که تعطیل هم شد چقدر بود، می دانید؟
مسیح علی نژاد: معمولا تیراژ را نمی گویند.
بهنام ناطقی: حالا حدسی، حدودا...
مسیح علی نژاد: شصت هزار بعضی روزها صدهزار.
بهنام ناطقی: همین... منظورم هم همین است صدهزار، تیراژ ناچیزی است و می دیدیم که هر روز روی بساط ظرف چند دقیقه تمام می شد. اما صدهزار کجا و میلیون های مخاطب تلویزیون کجا. به همین دلیل، من وهمکارم رها مجد، برای شناساندن بهتر شما به تماشاگران انبوه تلویزیون، ویدیوی کوتاهی تهیه کردیم از بعضی سرخطهای عمده کار شما به عنوان روزنامه نگار که این را خواهش می کنم پخش کنند... تا برگردیم برای ادامه حرف ها...
***
ویدیو فرازهای زندگی حرفه ای
(بهنام ناطقی، صدا، گفتار روی نوار ویدیو): مسیح علی نژاد از نسل بعد از انقلاب است. در یک خانواده روستائی به دنیا آمد در حوالی بابل، در دهی که بعدها نوشته های خود او معروفش کرد: قمی کلا.
انقلاب و چادر اجباری این امنیت روانی را به خانواده های مذهبی سخت گیر در روستاها داده بود تا بچه های خود را به جامعه بفرستند و مسیح علی نژاد از دل چنین خانواده ای وارد جامعه شد. اولین مطلبی که نام این روزنامه نگار زن را در مطبوعات ایران برجسته کرد، کیفرخواستی بود که علیه اصلاح طلبان در روزنامه همبستگی نوشت و در آن گفته بود سید محمد خاتمی به عنوان متهم ردیف اول شکست اصلاحات باید محاکمه شود.
این آغازی بود برای 9 سال کار که نامش در رسانه های اصلاح طلبان مانند همبستگی، بهار، وقایع اتفاقیه، خبرگزاری ایلنا، شرق، هم میهن و اعتماد ملی به چاپ رسید. ابتدا در مجلس اصطلاح طلب ششم و بعد هم در مجلس محافظه کار هفتم، خبرنگار مجلس بود و خبرهای جنجالی منتشر می کرد.
مسیح علی نژاد ( صدای فیلم، در بخشی برگرفته از ویدیوی مصاحبه با حجت الاسلام مهدی کروبی، ناشر روزنامه اعتماد ملی ): فکر می کنید کجای کار غلط بوده؟ که در یک کشور اسلامی باید نسلی که در این سیستم پرورش پیدا کرده اند را به زور ببرند و بگویند شما باید حجاب را رعایت کنید؟
مهدی کروبی (صدای فیلم): می خواهد سرما را به باد بدهد.
مسیح علی نژاد (صدای فیلم): اگر بگوئید چاپ نکن، چاپ نمی کنم.
مهدی کروبی: شوخی می کنم!
بهنام ناطقی (ادامه گفتار روی ویدیو)»: زمانی که در مجلس ششم خبرنگار مجلس بود مقاله ای در باره پیگیری نمایندگان برای کشف هویت لباس شخصی ها نوشت که سعید مرتضوی، با شکایت ستاد کل نیروهای مسلح، مسیح علی نژاد را به همراه مدیر مسئول روزنامه همبستگی به دادگاه احضار کرد.
وقتی خبرنگار خبرگزاری ایلنا در مجلس هفتم بود، فیش حقوقی نمایندگان محافظه کار را منتشر کرد. این افشاگری جنجال خبری بزرگی در ایران به وجود آورد که چندین روزنامه صبح ایران عکس و خبر اخراج این خبرنگار از مجلس را در صفحات اول خود منتشر کردند و نزدیک به سیصد روزنامه نگار با نامه و تحصن در مقابل مجلس به این اقدام بیسابقه مجلس در اخراج یک خبرنگار اعتراض کردند و همچنین یازده روزنامه نیز به مدت یک روز اخبار مجلس را تحریم کردند.
رسانه های بین المللی از جمله فایننشال تایمز در یک صفحه کامل قصه این اخراج را چنین نوشت: «خاری در پهلوی مجلس محافظه کاران.»
آخرین خبر جنجالی که مسیح علی نژاد آفرید، مقاله ای بود به نام آواز دلفین ها که در آن مقاله مسیح نوشت حرکت احمدی نژاد در سفرهای استانی و صدقه دادن به نیازمندان، تداعی گر همان مربی دلفین است که دلفین ها را گرسنه نگه می دارد تا با نشان دادن یک لقمه نان بتواند آنها را گرد خود بیاورد. این مقاله خشم دولت را بر انگیخت و نمایندگان دولت و مجلس از قوه قضائیه خواستند با مسیح علی نژاد به طور قانونی برخورد کند.
مجله هفتگی تایم چاپ نیویورک در این باره نوشت: مسیح در برابر احمدی نژاد. مسیح علی نژاد در باره کار خود در مجلس سه کتاب منتشر کرد. کتاب تحصن، داستان تحصن نمایندگان مجلس ششم است. کتاب تاج خار داستان فعالیت اوست به عنوان یک خبرنگار زن در مجلس هفتم، و سرانجام کتاب «من آزاد هستم» که در آن مسیح علی نژاد از زاویه دید یک روزنامه نگار زن که تحت تعقیب ماموران حکومتی شهر به شهر در حال فرار است با زنانی که از شوهران خود جدا مانده اند، آشنا می شود و در مورد زندگی آنها می نویسد.» (پایان گفتار روی ویدیو)
***
بهنام ناطقی: خانم علی نژاد، شما را به عنوان یک روزنامه نگار اصلاح طلب می شناسند که یعنی انگ جناحی به شما می زند و در استانداردهای روزنامه نگاری بین المللی، یک کم ناجور است برای اینکه می گویند روزنامه نگار جناحی، نمی تواند بی طرف بماند وقتی به یک جناح وابسته است. چه جوابی دارید؟
مسیح علی نژاد: ما چی روزنامه نگاری مان در ایران مطابق استانداردهای بین المللی است که حالا شما توقع دارید یک روزنامه نگار آسیب پذیر دغدغه حرفه ای بودن داشته باشد؟ ما همه زورمان را بزنیم باید دغدغه های هر روز بیکار شدن و هر روز خانه به دوش شدن را برای خودمان حل کنیم در ایران.
براساس کدام استاندارد بین المللی، روزنامه نگار را وسط خیابان می گیرند و می برند یک شب حبس می کنند؟ براساس کدام استاندارد بین المللی شبانه ریختند به منزل من و از تک تک همسایه های من راجع به رابطه های زندگی من سئوال کردند... براساس کدام، واقعا استاندارد بین المللی جلوی در روزنامه برای سردبیر ما چاقو می کشند و به من با بلوک آجر سیمانی حمله می کنند؟
ضبط ماشین من راکندند به سردر خانه آویزان کردند وکارتهای خبرنگاری من را گذاشتند زیر ماشین و فرار کردند...
در یک چنین فضائی... که آنها خودشان قانون را رعایت نمی کنند، معلوم است که من به جای حرفه ای بودن و بی طرف بودن، تبدیل می شوم به روزنامه نگارمبارز... می بینید که اصلا ادعای بی طرف بودن هم ندارم...برعکس خبرنگارهای صدا و سیما – که توی نیویورک راه می روند و با رانتی که از دولت می گیرند، با رئیس جمهوری مصاحبه می کنند و بعد می گویند ما بی طرف هستیم. در واقع من بدون هیچ تعارفی می گویم این انگ شیرینی است که برای برخورد با این بی قانونی ها، اصلاح طلب هستم و تعلق خاطر دارم به یک جریان و جناحی که می خواهد از اساس پایه اینجور بی قانونی ها را بزند.
بهنام ناطقی: ولی موقعی که شما از ایران خارج شدید، هنوز انتخابات نشده بود. کی بود که آمدید بیرون از ایران؟
مسیح علی نژاد: درسته. انتخابات نشده بود، ولی من درست همان روزی که احمدی نژاد و موسوی مناظره داشتند، اولین صدای تیر را در بلوار کشاورز شنیدم و آمدم بیرون و علیرغم فشارها و کارشکنی ها، شکی نداشتم که آن موقع، موسوی رئیس جمهوری می شود و من هم از ایران آمده ام بیرون که برای روزنامه برنده انتخابات که همان اعتماد ملی، روزنامه آقای کروبی باشد، چون می دانستم بعد از پیروزی اینها متحد می شوند و قرار بود مصاحبه ای با اوباما داشته باشم و در آن روزنامه که الان وجود ندارد و جای خالی آن احساس می شود، کار بکنم.
بهنام ناطقی: با رئیس جمهوری آمریکا. جالب است که آن موقع دغدغه های دیگری داشتید و از جمله در گزارشی که دیدم از انتخابات در لندن تهیه کرده بودید، انتخابات جمهوری اسلامی در جلوی سفارت ایران در لندن، دغدغه شما تحریمی ها بودند و دغدغه تحریمی ها هم خود این انتخابات بود. فکر می کنم جالب باشد برای تماشاگران ما دیدن یک تکه از گزارشی که شما در لندن تهیه کردید و رفت روی یوتوب.
***
ویدیو، روز انتخابات، لندن
(صدای ویدیوی تهیه شده روز 12 جون 2009 در لندن -- در میان صحنه های تظاهرات مخالفان جمهوری اسلامی و صف طولانی رای دهندگان، مسیح علی نژاد با عطاالله مهاجرانی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی کابینه محمد خاتمی، که کنار مسعود بهنود ایستاده، گفتگوی کوتاهی می کند که طی آن، آقای مهاجرانی می گوید شرکت در انتخابات به منزله تائید سنگسار یا زندانی کردن مخالفان نیست. در صحنه از این گزارش، شاهد دستگیر شدن یکی از تظاهرکنندگان هستیم. مسیح علی نژاد در آن همهمه و هیاهو رو به دوربین می گوید: «صدا و سیما دارد جشن می گیرد که اقلیت کمی اینجا دارند داد می زنند، ولی جشن واقعی را روزی باید گرفت که همین اقلیت در کشور خودمان بتوانند داد بزنند، و همین مردم جلوشان بایستند، نه جمهوری اسلامی، نه سیستم، نه حاکمیت.» در صحنه ای دیگر از این ویدیو، یک تظاهرکننده عصبانی ضدرژیم، خانم علی
نژاد را مزدور خطاب می کند.
***
بهنام ناطقی: آنکه پلیس دستگیرش کرد برد، کی بود؟
مسیح علی نژاد: کسی بود که داشت از حقوق من روزنامه نگار زندانی در ایران دفاع می کرد و اعتراض من این بودکه اگر من زندان رفتم، حاضر نیستم اینطور از من دفاع بشود. من امثال من، نسخه تحریم برای انتخابات نمی پیچند. پس گفتم ما را از لیست دلایل تحریم خودتان برای انتخابات خط بزنید. راجع به تحریم، شاید الان دیگر این حرف خیلی معنی نداشته باشد، ولی علیرغم اینکه تقلب هم صورت گرفت، اگر بار دیگر هم انتخاباتی باشد، من و دوستانم هرگز فکر نمی کنم نسخه تحریم را تجویز بکنیم.
یک بار در انتخابات مجلس هفتم، شما دیدید که وقتی هشتاد نماینده و تعداد گسترده ای از داوطلب ها را رد صلاحیت کردند، بخش عظیمی از احزاب اصلاح طلب، همصدا با تحریمی ها در ایران و خارج از ایران رای ندادند. در انتخابات شرکت نکردیم و مجلس هفتم با کمترین آرا شکل گرفت و حداد عادل با رائی برابر با کمترین رای مجلس ششم، که مجلس اصلاحات بود، آمد و نماینده کل ملت ایران در صحنه داخلی و خارجی بود و داشت ایفای نقش می کرد.
آن موقع به عنوان یک خبرنگار، می دیدم که همان مجلس، داشت یکی یکی قانون تصویب می کرد در راستای محدود کردن حقوق زنان و همان زنانی که انتخابات را تحریم کرده بودند، همان خبرنگارهائی که انتخابات را تحریم کرده بودند، دنبال یک اقلیت اصلاح طلب در مجلس می گشتند تا دست کم بتوانند به کمک آنها، این قوانین را یکی یکی پس بگیرند – قوانینی مثل کاهش حضور زنان در دانشگاه ها از طریق سهمیه جنسیتی، کاهش ساعت کار زنان و حذف اجازه از همسر برای ازدواج مجدد آقایان. کسانی که تحریم را تبلیغ می کردند دنبال این بودند که از نماینده ها کمک بخواهند و الان هم همینطور است.
کسانی که شما در فیلم دیدید، می گویند جمهوری اسلامی یک خانه پوسیده است که باید فروبریزد و نباید سوپاپ اطمینان باشید برای این انتخابات، ولی من می گویم زیر سقف که شما می گوئید دارد می پوسد، آدم دارد زندگی می کند... میلیونها... و شما ها که زیرک تر و فرز تر بودید و از آن خانه در رفتید، نمی توانید فتوا صادر کنید که آن خانه باید بریزد و از هم بپاشد. اگر خیلی ما هنر داریم باید برای مرمت آن خانه راهکار بدهیم. ما نمی توانیم فتوا صادر کنیم که آن خانه بپوسد؛ چون اگر بپوسد، یک زمین خالی آنجا هست که باز هم مثل گذشته یک سری بساز و بفروش می آیند یک سری خانه می سازند که وقتی بستر دمکراسی خواهی فراهم نباشد، قطعا خانه ای که ساخته می شود، دوباره خراب می شود.
بهنام ناطقی: ولی خانم عیلنژاد، کدام مرمت خانه؟ انتخاباتی که می گویند و می گوئید تقلب فاحش در آن صورت گرفته، چه فایده داشت شرکت انبوه مردم؟ خود شما 24 ساعت بعد از انتخابات گفتید کودتا شده... هزاران نفر این ویدیوی کوتاه شما را از یوتیوب دانلود کردند. نگاه کنید به این یک دقیقه ویدیو چقدر حرف در آن هست. درست 24 ساعت بعد از انتخابات.
ویدیو روز بعد از انتخابات در لندن
مسیح علی نژاد (صدای ویدیو، ضبط شده در لندن، روز 13 جون 2009): امروز 13 جون است و من در لندن هستم. درست شبهای مناظره از ایران آمدم بیرون و حالا باید از «فیس بوک» اخبار را پیگیری کنم، چون سایت های اصلی که فیلتر است. بچه های روزنامه «اعتماد ملی» هم که خبری ازشان نیست در فیس بوک. چند روزی است که ریخته اند توی روزنامه و بالای سر بچه ها ایستاده اند و با نظارت آنها روزنامه منتشر شده و در فیس بوک هم کسانی که در ایران زندگی می کنند نمی توانند بروند همه چیزها را بگذارند. نگاه کنید روزنامه «اعتماد ملی» در صفحه یک جای بیانیه هاش سفید چاپ شده یعنی که حکومت نظامی است در تهران، و الان زنگ زدم به تهران راجع به بازداشت های خانگی از آنها سئوال کردم. کروبی و میرحسین کجا هستند و چرا نیستند در میان این بچه هائی که دارند کتک می خورند در خیابان؟ و گفتند نه تنها جلوی در خانه بزرگان هم نیروهای امنیتی گذاشته اند، ولی حتی جلوی در خانه کسانی که کروبی به عنوان مشاور و وزیر هم انتخاب کرده، نیروهای امنیتی گذاشتند که آنها هم نیایند در جمع مردم. همه اش اعتراض ام همین بوده، ولی حالا که این خبر را از تهران شنیدم، فهمیدم آنها که باید تصمیم بگیرند، درست تصمیم گرفتند و این کودتا خوب برنامه ریزی شده.» (پایان ویدیوی لندن 13 جون 2009)
***
بهنام ناطقی: در این شرایط، که خودتان گفتید، فکر نمی کنید حق با تحریمی ها بود که نمی خواستند رای بدهند – رائی که شمرده نشد؟
مسیح علی نژاد: خیلی جای تعجب ندارد. بگذار نشمارند. بگذار تقلب کنند. اگر مردم با حسن نیت، در همین انتخابات نیم بند هم شرکت نکرده بودند، که دیگر جائی برای طلبکاری و راهپیمائی واعتراض وجود نداشت. باید مثل دوره های قبل یک گوشه انزوا می نشستیم و برای حداد عادل و احمدی نژاد به عنوان روسای دو قوه که در انتخاباتشان شرکت نکرده بودیم کف می زدیم ... ولی همه این خیزش که الان در ایران هست، به برکت آن شرکت انبوه مردم بوده است، تقلب هم به آن کمک کرد. ضرر نزد، کمک کرد. آنها با تقلب شان از یک ملت بی انگیزه، یک ملت با روحیه و پرامید ساختند. حالا همان تحریمی ها هم در کنار دیگران در کنار مردم در این جنبش حضور دارند. کودتا، درست است که گفتم، من فکر می کنم که الان ملت خیلی پرامید تر هستند.
بهنام ناطقی: هر کاری بکنند به ضرر خودشان است. برای من جالب است که واژه کودتا را به کار بردید -- که واکنش اصلاح طلبان بود به نتیجه اعلام شده انتخابات، و به خصوص تائید آن از سوی آیت الله خامنه ای و شورای نگهبان. جالب است که همین شورای نگهبان و آیت الله خامنه ای وقتی بیشتر از 500 داوطلب شرکت در انتخابات را رد صلاحیت کردند و فقط چهار نفر از میان آنها را اجازه دادند در انتخابات نامزد بشوند، من ندیدم کسی از اصلاح طلبان شما اعتراضی بکند. تا آن موقع شورای نگهبان خوب بود اما یکباره بد شد، برای اینکه نتیجه انتخابات جور دیگری شد. وقتی رهبر مطلق است، چرا موسوی و کروبی به حرفش گوش ندادند؟ این را بازجوها در زندان به اسرا می گفتند.
مسیح علی نژاد: این خیلی ساده انگارانه است که ما با بازی شورای نگهبان، بازی ردصلاحیت و تائید صلاحیت شورای نگهبان میدان را خالی کنیم. اما این تائید صلاحیت موسوی و کروبی هم برای همین بود که مردم بگویند آنها برگزیده شورای نگهبان هستند، که در انتخابات شرکت نکنند. کدام ولایت مطلقه؟ اگر موسوی و کروبی به مطلق بودن ایمان و باور قلبی داشتند که به قول شما بازجو دیگر اسرا را به خاطر اعتراضات آنها تحت فشار قرار نمی گرفتند. یا بعد از نماز جمعه، دیگر موسوی و کروبی نباید به شورای نگهبان نامه می دادند و روی ابطال انتخابات پافشاری می کردند. پس می بینید که بازی تائید صلاحیت و رد صلاحیت فقط برای دلسرد کردن مردم است.
بهنام ناطقی: یک جورهائی به نظر یک بام ودو هوا می رسد. یعنی همین آدمهائی که اعتقاد ندارند می آیند و در آن سیستم شرکت می کنند. یعنی این اصطلاح طلبها از یک طرف پیرو ولایت فقیه خودشان را قلمداد می کنند و از طرف دیگر، حاضر نیستند زیر حکم ولایتی بروند. منظور من انتقاد از اصلاح طلب ها نیست، که شما دفاع می کنید. منظور من اشاره به تناقض فاحش و آشکار در ذات این نظام است که یک نفر درآن صاحب جان و مال و ناموس مردم است ... یک انسان. این را در این سی ساله هیچ جور نتوانستند و نمی توانند رفع و رجوع کنند، مگر با حذف ولایت مطلقه یک نفر به نام فقیه.
مسیح علی نژاد: اگر چه من و همکارانم متهم بودیم به براندازی وافراطی گری، ولی من نمی توانم مثل شما با این قاطعیت فتوا صادر کنم که یک شبه باید بنیاد ولایت فقیه را برافکنیم. در یک مبارزه سیاسی باید معادلات سیاسی و موازنه های سیاسی را در نظر بگیریم. در نظامی که چه خوشمان بیاید چه خوشمان نیاید، هنوزدوستداران ولایت مطلقه فقیه هستند که در خبایانها باتوم به دست می گیرند و در راهپیمائی ها شرکت می کنند و روبروی مردم می ایستند و باتوم می زنند، ابتدا باید بستر دمکراسی خواهی فراهم شود و لازمه این کار هم به نظر من این است که کسانی از درون نظام مثل کروبی و موسوی بروند صدای مردم را که در خیابانها می شنوند دارند شعار می دهند «مرگ بر دیکتاتور» را به سطوح بالا بگویند و در سطوح بالا، با کار سیاسی و حزبی، نظام را از درون اصلاح کنند. ما نمی توانیم از فعالان سیاسی یا از کروبی و موسوی و روزنامه نگارها و احزاب توقع داشته باشیم که آنها هم همپای مردم ناراضی مرگ بر دیکتاتور بگویند.هر کس در جایگاه خودش نقش خودش را بازی می کند و من فکر می کنم احزاب و گروه ها هم باید براساس استانداردهای سیاسی، رفتار کنند نه اینکه بیایند در خیابان شعار بدهند و چیزی که شما می گوئید، که ولایت فقیه را براندازند و علیه دیکتاتور شعار بدهند. هر کس دارد کار خودش را می کند.
بهنام ناطقی: من هم دارم کار خودم را می کنم. درسته؟
مسیح علی نژاد: همینطوره.
بهنام ناطقی: خوب، تا قبل از این انتخابات، خیلی از تحلیلگران سیاسی غربی و خیلی از ایرانی های خارج از کشور که با اصل نظام جمهوری اسلامی مخالف هستند آقای احمدی نژاد و موسوی را چندان با هم متفاوت نمی دانستند. مواضع هر دو آنها به خصوص در اموری که در خارج از کشور روی آنها حساسیت هست، مثل برنامه اتمی یا کمک از بودجه ایران به تشکل های تندرو در لبنان و سرزمین های فلسطینی، با هم یکی است. ولی در همین جمعیت که در سنفرانسیسکو به سخنرانی شما گوش می دادند، آن روز و در بیشتر از 81 شهر دیگر، همان روز در تظاهرات بزرگ و کوچک مشابه آن برای همبستگی، یکی از پیامدهای انتخابات را می شد دید، و آن این بود که اگر تا قبل از این انتخابات ایرانی ها در درون و بیرون از نظام و در درون و برون از ایران، در گروههای مختلف بودند، این انتخابات همه را به هم نزدیک کرد و به طرز بیسابقه ای ایرانی ها خارج و داخل کشور، براندازها و سبزها و جمهوریخواهان و سلطنت طلبان را کنار هم آورد. چنانکه من هم الان اینجا کنار شما نشسته ام.
مسیح علی نژاد: همینطوره. چیزی که این انتخابات، یعنی حضور انبوه مردم، توانسته پدید بیاورد، همین اتحاد است که باید قدردان بود. قبل از انتخابات در کنفرانس هائی که من می رفتم شرکت می کردم، همیشه مورد بازخواست قرار می گرفتم. نمونه اش را در آن ویدیو دیدید که می گفتند مزدور. به خاطر کلاه، به خاطر حجاب، به خاطر اینکه می رفتم ایران و می آمدم، همیشه بازخواست می شدم اما الان یک همدلی شکل گرفته یک اتحاد شکل گرفته که همه می خواهند حقوق از دست رفته خودشان را پس بگیرند و به نظر من باید این را قدردان باشیم و این هم نشانه آن است که ما انتخابات را تحریم نکردیم و حضور پیدا کردیم.
بهنام ناطقی: بله، درست است. شما در این فرصت یکی دو ماهه که در آمریکا بودید، با خیلی از ایرانیها از نسل های جدید، از نسل قبل، برخورد کردید. من همیشه می گویم از تبعیدی های انقلاب و از تبعیدی های اصلاحات و در اجتماعات سیاسی بودید و جالب است که در باره خیلی از همرزمان شما که الان در خارج از کشور هستند، قضاوت هائی هم کردید، مثل اکبر گنجی که شما در برنامه اعتصاب غذای او جلوی سازمان ملل شرکت کردید. رفتید آنجا به او گفتید مهره سوخته است. انگار از ایران آمدید به نیویورک به گنجی این را بگوئید. یک تکه از این فیلم را که خودتان درست کردید ببینیم.
مسیح علی نژاد (صدای فیلم، نیویورک 21 جولای 2009، مقابل سازمان ملل، در تظاهرات سه روزه اعتصاب غذا، فراخوان اکبر گنجی): یک دوربین همیشه دنبال من بود در ایران وقتی در ستادهای انتخاباتی می رفتم، ستاد انتخاباتی احمدی نژاد، ستاد انتخاباتی موسوی... الان هم این دوربین در نیویورک دنبال من دارد می آید و این کسانی که اینجا هستند سالهاست ندیده ام. گوگوش را کجا می دیدم؟ گنجی را کجا می دیدم؟ ... دنبال گنجی می گردم.
مسیح علی نژاد: (خطاب به اکبر گنجی): شاید شرایط خیلی بدی باشد. شما را از آن موقع می شناختم، وقتی شما زندان بودید ما می آمدیم خانه شما و با خانم شما گریه می کردیم. الان چیزی که در ایران همه می گویند این است که اگر گنجی در ایران بود و یک فراخوان برای اعتراض می داد، ممکن بود جمعیت خیلی زیادی بیایند. خودتان دلخوری کوچکی ندارید؟ احساس نمی کنید که حضورتان در ایران می توانست خیلی موثرتر باشد؟
اکبر گنجی (صدای فیلم): به هرحال، من که خوب دلم می خواهد آنجا باشم. نه فقط من، بلکه شما تمام این ایرانی هائی که مقیم اروپا و هر کشوری هستند نگاه کنید، همه گرفتار نستالژی ایران هستند.
مسیح علی نژاد (صدای فیلم): درستادهای انتخاباتی موسوی رفتم. ستادهای آقای کروبی رفتم. همه آنجا بچه های روزنامه نگاری که شما می
شناسید من از طرف کی ها دارم الان حرف می زنم، همه آنها گفتند گنجی در جمع ما که بود، گنجی بود.
اکبر گنجی (صدای فیلم): من یک آدمی هستم قدر دیگران. کار خارق العاده ای نمی توانم بکنم. اینجا صد نفر اعتصاب غذا کرده اند و من هم اعتصاب غذا کردم مثل آنها. آنها شاید کار مهم تری از من دارند انجام می دهند.
مسیح علی نژاد (صدای فیلم) در ایران می گویند گنجی که رفت سوخت.
اکبر گنجی (صدای فیلم): محاکمه شخصی شده. مشکلی نیست. مشکلی نیست. می توانید بگوئید من سوخته ام. مشکلی نیست.
***
بهنام ناطقی: مشکلی نداشت! آقای گنجی در آمریکا آن محدودیت هائی که در ایران داشت دیگر ندارد و و اینجا می شود گفت که محدودیت او، توانائی فکری و توانائی تخیل خودش است اگر اعلامیه می دهد که مثلا احمدی نژاد را به سازمان ملل راه ندهند یا امضا جمع می کند از یک عده فیلسوف علیه جمهوری اسلامی یا سیصد چهارصد نفر جمع می کند برای روزه در جلوی سازمان ملل، به هرحال اینها ابتکارهای خودش است اما همان ابتکار گنجی هم، هر چند زیاد شلوغ نشد، ولی به خاطر اینکه اولین بار تائید گذاشت بر پیوستن همه ایرانیان به یک حرکت،
خیلی جالب بود.... گوگوش رفت. هنرمندهای دیگر رفتند. فکر نمی کنید دل گنجی را شکستید که او را مهره سوخته خطاب کردید؟
مسیح علی نژاد: فکر می کنم آقای گنجی خیلی دریادل تر از این حرفها باشد که با سئوال یک خبرنگار بخواهد دلش بشکند. به اندازه کافی در ایران ما متهم بودیم که اگر انتقادی را از یکی از بخش های جامعه انتقال بدهیم به حاکمیت ممکن است حاکمیت دلش بشکند و با ما برخورد کند ولی فکر می کنم آقای گنجی با این ادبیات آشنائی دارد و اگر من این سئوال را مطرح کردم به خاطر این بود که واقعا در بخش هائی از جامعه این احساس را دارند که وقتی درهارا باز می کنند، به روزنامه نگارها فشار می آورند، به فعالین سیاسی فشار می آورند، آنها باید در ایران بمانند ونباید فضا را ترک کنند و اگر بروند، یک مهره سوخته تلقی می شوند. شاید هم خودم هم این روزها این انتقادات را دارم می شنوم، با اینکه من کماکان بر این باورم که باید به ایران برگردم و اصلا زندگی من آنجاست و اینجا چیزی ندارم که بخواهم برای آن بمانم. ولی با این همه، چون هنوز گفته می شود که من از ایران آمده ام بیرون، به من هم این انتقادات می شد و بنابراین من فکر کردم که فرصت خوبی بود که آقای گنجی هم بخش هائی از آن انتقادات را بشنود و پاسخ بدهد به همه کسانی که این بحث ها را مطرح می کنند و فکر می کنم این یک دیدگاه است که در ایران هنوز وجود دارد و نه در ایران که در خارج هم همینطور است. یعنی کسانی که الان در ایران هستند همیشه از دور نگاه می کنند و فکر می کنند ایرانی هائی که خارج شده اند، همان واژه معروف از دور لنگش کن را دارند دامن می زنند و اینطور رفتار می کنند وایرانی های خارج هم ایرانی های داخل را تا حدودی به کندروی متهم می کنند و بنابراین من فکر می کنم که این انتقادات باید گفته بشود در فضای باز رسانه ای، شاید ما را به یک ادبیات مشترک نزدیک بکند.
بهنام ناطقی: یکی از نویسنده ها، ابراهیم نبوی، چندی پیش گفته بود که ایرانی های داخل، ایران را دارند و ایرانی های خارج، آزادی دارند و هر کدام از اینها چیزی را می خواهند که آن یکی دارد. ولی قبل از انتخابات، فکر می کنم وقتی هنوز در ایران بودید من مقاله ای از شما خواندم که در آن از جناح اصطلاح طلب به خاطر ناتوانی اش در پیامرسانی به همه طبقات مردم انتقاد کرده بودید... شبی بود که از همایش حامیان موسوی بر می گشتید به روستای خودتان و در آنجا مردم را در صف سیب زمینی مجانی دیدید و خوشحال بودند از اضافه شدن حقوق های بازنشستگی، که البته بعدا پس گرفتند ... و بی اعتنا بودند مردم به پیامهای اصلاح طلبان.
مسیح علی نژاد: در فصل انتخابات، حقوق بازنشسته ها دوبرابر شد و حقوق معلم ها اضافه شد سیب زمینی های مجانی پخش می شد در روستا ها، توی روستای خود ما هم همینطور بود. و مهم تر از همه این است که احمدی نژاد از روزی که به عنوان رئیس جمهوری انتخاب شد، حالا بر اساس همان تقلب و تخلفی که بوده، سوار یک اتوبوس انتخاباتی شد و شهر به شهر به مبارزه انتخاباتی ادامه داد، در حالیکه دیگر رئیس جمهوری شده بود. ولی خودش باور نمی کرد.
بهنام ناطقی: نوشتید شما این را. یادم است.
مسیح علی نژاد: بله، خودش را هنوز در قبای کاندیداتوری می دید که من نوشتم آقای احمدی نژاد، همه باور کردند که شما رئیس جمهوری شدید ولی خود شما هستید که هنوز باور ندارید. به هر حال، من با چشمان خودم می دیدم که در همین سفرها، احمدی نژاد آمده بود در شهر ما در بابل، از من به عنوان خبرنگاری که به خاطر افشای فیش حقوقی نمایندگان اخراج شده بودم از مجلس، چه دفاع جانانه ای کرد. بنابراین، این رفتارهای پوپولیستی، به گمان من، تا اندازه ای جواب می دهد و جواب داده. خصوصا که اصلاح طلبانی که نه نماز جمعه دارند نه تلویزیون یعنی تریبون نماز جمعه را ندارند، و تلویزیون ندارند، به جای اینکه مثل احمدی نژاد از چهارسال پیش بروند شهر با مردم حرف بزنند، متاسفانه می شود گفت نشستند در سایت های اینترنتی و در باره تئوری هابرماس مطلب نوشتند و در باره کارهای زیربنائی چشم انداز بیست ساله حرف می زدند در حالیکه در قاموس مردم گرسنه شهرستانها، نان به روز است که معنی می دهد نه بیست سال دیگر.
و حتی مهم نیست برای آنها که سازمان برنامه و بودجه منحل شده در ایران، برای اینکه احمدی نزاد تریبون نماز جمعه را دارد و تلویزیون را دارد و می تواند برود از شکستهای تمام برنامه های اقتصادی اش را و حتی پس گرفتن حقوق بازنشستگان بعد از انتخابات را بیاندازد گردن کسان دیگر، چه می دانم، هاشمی و بچه هاش. .و چون می داند که مردم تا یک حدودی حساس هستند، برای همین سعی می کند همه قصور خودش و کارهای بی اصولی که کرده و جواب نداده... گردن آنها بیاندازد. در روستای خودمان، پدر من کشاورز بوده. دیگر نمی تواند برنج بکارد، برای اینکه برنج از چین می آید. مرغ فروش بوده پدر من ولی به خاطر آنفلوآنزای مرغی، آمدند مرغ ها را جلوی چشم خودش کشتند و کردند توی گونی، و به او یک تومان هم خسارت ندادند و دیگر نمی تواند این شغل را داشته باشد. منتهی چون هنوز یک آرمان انقلابی دارد، و تریبون هائی که دارد از توش خبر می گیرد، نماز جمعه است یا صدا و سیمای آقای ضرغامی هست، و همه اطلاعاتش را از آنجا می گیرد و باورش می شود که آنچه آقای احمدی نژاد می گوید درست است. آقای هاشمی نمی گذارد احمدی نژاد کار کند. خاتمی نمی گذارد. کروبی یا موسوی نمی گذارند که ایشان کار بکنند.
بهنام ناطقی: بله خانم علی نژاد اما برای من که از اینجا انتخابات را دنبال می کردم، جالب بود این تبلیغات و پوسترها و فیلمها و شعارهای اصلاح طلبان، به خاطر گرافیک متعالی، زبان فاخر، که به کار می بردند. تصویربرداری پیشتاز، و هنرمندهائی که این آگهی ها را درست می کنند. یعنی اگر میخواستی مخاطبان را از روی استایل و سبک و سیاق این مبارزه انتخاباتی قضاوت کنی، باید گفت بالاشهر نه تهران، بلکه بالاشهر نیویورک، حتی در نیویورک هم آن زبان فاخر و آن پوسترهای مینیمال وهنرمندانه، مخاطب نخبه ومحدودی دارد. فکر نمی کنید این مبارزه انتخاباتی که اصلاح طلبان کردند، واقعا خیلی نخبه گرا بود. شاید یک دلیلش که پیام نمی رساند، این بود شاید.
مسیح علی نژاد: بله نخبه گرا بود... بله برای همین هم هست که الان هم شما می بینید در ایران دارند نخبه کشی می کنند، ولی وقاحت این ها در تقلب و تعرض و تجاوز به قدری زیاد بود که مردم معمولی، حتی هواداران خودشان حتی الان دارند به خاطر دفاع از همان نخبه های به قول اینها، برج عاج نشین، ریخته اند توی خیابان. مردم، همین مردم معمولی هستند که دارند از نخبه هاشان دفاع می کنند. دارند کشته می دهند. نداها و سهراب ها، و بقیه بچه هائی که در کهریزک یا در خیابان کشته شدند، شهروند های معمولی هستند و به نظر ما، خیلی آدمهای سیاسی نیستند. شهروندان معمولی بودند که برای ساده ترین حقوق شان آمدند توی خیابان ولی این زمان می برد وباید صبورتر باشید که این تبدیل به یک پیام عمومی بشود و مردم شهرستانها و روستاها هم از قاب تلویزیون بیایند بیرون و بینند که واقعیت های دیگری هم هست که باید بشنوند و باور کنند کسانی که در خیابانهای تهران دارند اعتراض می کنند، از جنس خودشان هستند. زمان می برد که از شستشوی مغزی نجات پیدا بکنند.
بهنام ناطقی: بخشی از جامعه ایران خیلی پیشرفته است و به رسانه های بین المللی دسترسی دارد، حالا یا از طریق ماهواره و تلویزیون یا ماهواره به اضافه اینترنت ... برای این دسته، تبلیغات رسانه های جمهوری اسلامی، تنها منبع اطلاعات نیست اما درصد این جمع آگاه و به اصطلاح Wired یعنی مربوط و سیم کشیده شده، در مقایسه با جمع unwired یا سیم کشی نشده در جنوب تهران در خیلی از شهرستانها و روستا ها چقدر است؟ چقدر از مردم به این گروه wired تعلق دارند و چقدر از مردم به مطبوعات رژیم وابسته هستند.
مسیح علی نژاد: واقعا نکته مهمی است و من سعی کردم با بضاعت اندکی که داشتم در ستون روزنامه «اعتماد ملی» این را مطرح کنم که ما باید برای مخاطب هائی که در روستا هستند و دسترسی به منابع اینترنتی ندارند خبررسانی کنیم چون آنها واقعا همه اطلاعاتی که می گیرند از تلویزیون هست و خیلی هاشان به نماز جمعه می روند و اخبار و اطلاعاتی که از نماز جمعه به آنها داده می شود، بخشنامه است، که مثلا بیایند اعلام کنند که یک سری فعالین سیاسی از آمریکا و انگلیس خط گرفتند که بیایند آشوب برپا بکنند.
پدر من، روستائی های دیگر، شهرستانی های دیگر که البته آدمهای روشنی هم هستند که همه این اطلاعات را باور نمی کنند، ولی به اینترنت دسترسی ندارند. وقتی تلویزیون می آید اعلام می کند که ندا را خود طرفداران موسوی کشتند، پدر من باور می کند. روستائی ها باور می کنند. چون آن روستائی دسترسی ندارد به اینترنت که فیلم آن را ببیند که چطور کشته شد. یا موضوع ترانه موسوی. در تلویزیون دارند می بینند خیلی از خانواده ها که یک خانواده ای می آید و می گوید بله این دخترماست و زنده است و شما توقع دارید آن کسانی که در شهرستان نشسته اند چطور باور کنند که این ترانه ای بوده که به او تجاوز شده و اصلا حرفهای آقای کروبی و کسانی که از خود نظام دارند اعتراض می کنند، شما در هیچ جای نماز جمعه و در تلویزیون نمی شنوید.
این انتقادی بود که من بارها مطرح کردم در شهرستان که بودم می آمدم در فیس بوک می نوشتم که درست است که مادر فضای اینترنتی همه طرفدار موسوی هستیم همه طرفدار کروبی هستیم اما دریابیم که در روستاها، ما اصلا تریبونی نداریم و خیلی ها نمی دانند که آقای موسوی و آقای کروبی کاندیدا شدند و متاسفانه این بخشی هست که انتقاد به خود اصلاح طلب ها هم وارد است چون تریبون ندارند باید راهکارهای دیگری داشته باشند و من این را بارها مطرح کرده ام و امیدوارم دوستان دیگر هم این دغدغه را مطرح کنند.
بهنام ناطقی: من نمی دانم شما ایران که بودید چقدر تلویزیون صدای آمریکا را نگاه می کردید به قیافه تان نمی آید که تماشاگر ما بوده باشید. ولی در یکی از برنامه هائی که در طول آن خیزش اعتراض پخش می کردیم، من مقالاتی از روزنامه های خارجی می خواندم که در آن بعضی از روزنامه نگارها در خود ایران که از خارج رفته بودند، انتقاد می کردند از همکاران خودشان که وقتی به این تظاهرات نگاه می کنید، این آدمها که آنجا د ر خیابان هستند همه لباسهاشان شکل هم است. تی شرت به تن دارند. جین دارند. همه دوربین و تلفن همراه دستشان است. و یارو، خبرنگار خارجی، به خبرنگارهای خارجی دیگر نوشته بود که شما حواستان نبود که اینها فرق دارند با بقیه مردم و همه غیر از آن روز اول که سه میلیون نفر بودند که جمع کثیری بودند، اینها نماینده تمام مردم نبودند. فکر می کنید چطور ما می توانستیم...
مسیح علی نژاد: بله، ولی به خود صدای آمریکا هم یک انتقادی وارد است. انتقادی که به تلویزیون آقای ضرغامی گفتم و اینجا پخش شد فکر می کنم باید اینجا این انتقاد هم مطرح بشود که به نظر من، صدای آمریکا هم تریبون همه ایران نیست. شما نگاه می کنید در صدا و سیمای آقای ضرغامی یک بخش از جامعه را می بینید و شما نمی توانید صدای مخالف و صدای متعدد که در ایران و جود دارد بشنوید و صدای آمریکا هم همینطور است. تا یک حدودی مثلا می گویم در روستاها اگر بخواهند صدای آمریکا را نگاه کنند، آیا نماد همه ایران است؟ شما یک خبرنگار با حجاب دارید؟ شما یک کسی را دارید که اعتقاد اسلامی قوی داشته باشد .و بخواهد منتقد هم باشد به جریان داخل. البته من زیاد توقع نمی توانم داشته باشم. مثلا کسانی که می آیند با عبدالمالک ریگی مصاحبه می کنند، یا کسانی که خیلی تحریم را تبلیغ می کنند در صدای آمریکا یا ادبیاتی دارند که ادبیات... نمی خواهم توهین تلقی شود... ولی این همان ادبیاتی است که در داخل ما را همیشه به آن متهم می کنند و به ما اتهام می زنند که طرفدار براندازی نظام هستیم و من فکر می کنم برای صدای آمریکا این انتقاد وارد است که باید ادبیاتش را به کل جامعه ایرانی نزدیک کند و نماینده کل جامعه ایران باشد شاید کسانی باشند در بخش های مذهبی و سنتی تر جامعه ایرانی که آنها هم انتقاد دارند و دوست دارند صدایشان شنیده شود ولی وقتی پیج بی بی سی را باز می کنند یا پیچ صدای آمریکا را باز می کنند حتی به لحاظ ظاهری هم کسی را نمی بینند که شبیه تر به خودشان باشد و ادبیات مشابه تری داشته باشد.
بهنام ناطقی: درست است کسانی که حجاب دارند در بین همکاران ما نیستند ولی شاید بیایند و اضافه بشوند. با این اقداماتی که در ایران دارند انجام می دهند، شاهد سیل آدمها هستیم که دارند از ایران خارج می شوند. شما در وبلاگتان و در فیس بوک اشاره کردید به همکارانتان که دارند از ایران خارج می شوند؟ راجع به این حرفی دارید؟ شما نوشته بودید که نظام مردم را به بیرون دارد می فرستد.
مسیح علی نژاد: متاسفانه، همینطور است. بعد از انتخابات کوچ فعالین سیاسی خیلی زیاد بوده ولی کسانی را من می شناسم که اصلا اهل فرار نبودند و الان جائی را ندارند بروند. خانه به خانه باید فرار کنند به خارج. این از ترس نیست. به خاطر اینکه احساس می کنند اگر بیایند بیرون و جای دیگر باشند، شاید بتوانند صدای بخش های بیشتری از جامعه ایرانی را منعکس کنند.
بهنام ناطقی: به هر حال خیلی ممنون. می خو اهم از این فرصت استثنائی که برای بینندگان صدای آمریکا فراهم کردید که با نظرها شما آشنا بشوند، از شما تشکر کنم از شما و خوشحالم که ما اسم این برنامه را گذاشتیم یک توفان هوای تازه... برای اینکه در توفانی که از شما بر می خیزد، هر کس جلو بیاید، باید سخت بایستد چون نه فقط کلاهش، که همه وجودش را این توفان متلاطم می کند. خوشا به حال آنها که از طریق وبلاگتان، از طریق روزنامه، از طریق فیس بوک، شما را می شناسند و با غم و شادی شما اینطور شریک می شوند.
Posts
